բացարձակ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [bɑt͡sʰɑɾˈd͡zɑk]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ բա•ցար•ձակ 

Ածական

1. ինքնըստինքյան, անկախ, որևէ հարաբերությունից, կապից, կախումից դուրս ◆ բացարձակ աճ
2. չսահմանափակված, անսահմանափակ ◆ բացարձակ իշխանություն, իրավունք
3. լրիվ, լիակատար, կատարյալ ◆ Վրեժ լուծելու փոխարեն՝ արժանացավ բացարձակ արհամարհանքի։ (Շիրվանզադե) ◆ [Բարսեղը] սթափվեց ասես շուրջը հաստատված բացարձակ լռությունից։ (Անահիտ Սահինյան)
4. բացահայտ, հայտնի, պարզորոշ, առանց թաքցնելու ◆ [Անտոնինա Իվանովնան] հայտնում էր բարեկամուհուն բացարձակ, թե սաստիկ զղջում է Կովկաս գալու համար։ (Շիրվանզադե)
5. անառարկելի, անվիճելի, ակներև ◆ բացարձակ սխալ
6. ազատ, անխափան (հնց․)
7. պարզ, շիտակ, բաց, անկեղծ ◆ Վարդանը խիստ բացարձակ սիրտ ուներ։ (Րաֆֆի)
8. հայտնապես, բացահայտ կերպով ◆ բացարձակ անպատվել

Հոմանիշներ

1. ակնհայտ, ակնհայտնի, ակնբախ, բացահայտ, բացորոշ, հայտնապես, բացադիմի (հզվդ․), աշկարա (խսկց․)
2. անսահմանափակ, միահեծան
3. անհարաբերական
4. կատարյալ, լիակատար
5. աբսյոլուտ (փիլ.)

Արտահայտություններ

1. (ֆիզ․) բացարձակ գրո - հնարավոր նվազագույն ջերմություն (-273, 16C)
2. (փիլ․) բացարձակ ճշմարտություն - իրական աշխարհի առարկաների ու երևույթների սպառիչ ու բացարձակապես ճշգրիտ իմացությունը, որ գոյանում է հարաբերական ճշմարտությունների գումարից (Լենին)
3. բացարձակ մեծամասնություն - ներկա գտնվողների, քվեարկողների այն քանակությունը, որը կազմում է ամբողջի կեսից շատ ավելին, ճնշող մեծամասնությունը
4. (մաթ․) բացարձակ մեծություն - առանց բացասական կամ դրական նշանի թիվ կամ քանակ
5. (քղք․) բացարձակ միապեություն - անսահմանափակ միապետություն, ինքնակալություն
6. (սպորտ․) բացարձակ չեմպիոն - սպորտի որևէ ձևի մրցումների տարբեր կարգերում ամենաբարձր նշերն ստացած մարզիկ
7. բացարձակ ջերմաստիճան - տվյալ ջերմաստիճանին 273C ավելացնելով ստացված աստիճանը

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ absolute, utter, stark գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ абсолютный (ru) ‎(absoljutnyj), безусловный (ru) ‎(bezuslovnyj), полный (ru) ‎(polnyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։