Հայերեն

ՄՀԱ: [boot]

բութ1[խմբագրել]

Բնիկ հնդեվրոպական՝ * bhu-t-՝ * bhau-, bhu- «խփել, հրել» արմատից. հմմտ. լատիներեն confuto «խառնել», գոթերեն baus «խուլ, համր», դանիերեն but «բթացած»։

ծայրը՝ բերանը հաստ, ոչ սուր
ոչ սրածայր, ոչ նեղ, լայն կամ հաստ
ոչ ուժգին, որ սուր (փխբ․)
անընդունակ, մոտավորապես տկար
անարտահայտիչ, ոչ իմաստալից (փխբ․)
անտարբեր, անկարեկից (փխբ․)
տրոհության նշան, որ գործածվում է թվարկությունից՝ բացատրությունից և այլն առաջ (քրկն․)
(խոհր․) տե՛ս անսայր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ dull, blunt գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ тупой (ru) ‎(tupoj), нерезкий (ru) ‎(nerezkij), злой (ru) ‎(zloj), лихой (ru) ‎(lixoj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

բթին ընկնել - համառել, կողի ընկնել ◆ Ասեց՝ գնա, արտը ջրա, բթին ընկավ, չգնաց։ Սահակ Ամատունի
Մալաթիա, Սեբաստիա՝ բթները բռնվել -
1. շփոթվել, շվարել, կարկամել
2. զայրանալ
բթների վրա ընկնել, բթների վրա գնալ - մի բանի հասնելու համար ճիգ ու ջանք թափել
Սեբաստիա՝ բթնցի կռած -
1. բտած, գիրուկ
2. ամուր լցրած, սեղմած ◆ Պանիրը տիկին մեջ բթնեցի կռած է։ (Կարապետ Գաբիկյան)
բութը բողազը կռել, բութը բողազը կոխել - սաստիկ նեղել, թույլ չտալ խոսել ◆ Հարսը կեսրոջ բութը բողազն է կոխել։ (Կարապետ Գաբիկյան)
Ղարաբաղ՝ բութնը պկին դեմ տալ - ստիպել, հարկադրել, բկին չոքել
Բաղեշ՝ բութ ու կրունկ դնել -

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ thumb, blunt գերմաներեն՝

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություն

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
Հ․ Լ․ Զաքարյան, Կետադրական բառարան․ Ուսումնական տեղեկատու, Երևան, «Զանգակ», 2013 — 240 էջ։