ծաղիկ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

«ծաղիկ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով
Ծաղիկ

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծաղիկ

վանկեր՝ ծա•ղիկ 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *g'ol-(+իկ)` *gel- «պայծառ, զվարթ շողալ» արմատից. հմմտ. հունարեն γελάω «ծիծաղել»։

Գոյական

  1. մերկասերմ ու ծածկասերմ բույսերի բազմացման գործարան, որը բաղկացած է ծաղկապսակից և վարսանդից ու առէջքից և ապահովում է ծաղկավոր բույսերի սեռական բազմացումը ◆ Տեղ-տեղ նռնենին ժպտում էր յուր վառ-ծիրանագույն ծաղիկներով: (Րաֆֆի)
  2. ծաղկաբույս ◆ Նրա բակի պարտեզը` զարդարված ծաղիկներով և վայրի ծառերով, տալիս էր այդ գեղեցիկ բնակարանին առանձին բանաստեղծական շքեղություն։ (Րաֆֆի)
  3. պատանի, դեռահաս տղա` աղջիկ ◆ Անահիտս, այն մյուսը, եկեք մոտեցեք, երեսներդ համբուրեմ ծաղիկներս: Դերենիկ Դեմիրճյան
  4. նորապսակներից յուրաքանչյուրը ◆ Խմում եմ երկու ծաղիկների կենացը։
  5. իր միջավայրի բնագավառի լավագույն մարդը ◆ Նրանք դարձել են հիմալայան լեռների ծաղիկ, իսկ Տենցինգը այդ ծաղկի ծաղիկն է։
  6. երեկույթի` ներկայացման և այլն լավագույն մասը ◆ Օգոստոսի 26-ին, հենց Բորոդինոյի ճակատամարտի օրը Աննա Պավլովնայի մոտ երեկույթ կար, որի ծաղիկը լինելու էր սրբազանի նամակի ընթերցումը։
  7. կյանքի քաղցրություն` վայելք` հաճույք ◆ Վառվռուն կյանքից ես դեռ չքաղած և ոչ մի ծաղիկ, արդեն ուժասպառ ընկած եմ մի ծերուկ մաշված։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
  8. լորձաթաղանթի և մաշկի վրա գոյացող թարախային բշտիկներով և յուրահատուկ դողէրոցքով արտահայտվող ծանր վարակիչ հիվանդություն ◆ Անգութ ծաղիկը պատել էր նրա աչքերից մեկը։ (Րաֆֆի)
  9. այդ հիվանդությունից մարմնի վրա մնացած սպի
  10. բորբոս
  11. որևէ հասարակական խավի` միջավայրի` բնագավառի մարդկանց ընտիր մասը ◆ Իսպանական ասպետության ծաղիկը ուղարկվել էր Պալաս, որպեսզի ճանապարհին ուղեկցեր ծովակալին։ ◆ Նրա հետ ընկան և միաբանված նախարարության ծաղիկները: (Լեո)
  12. հույս, երազանք ◆ Օրական զբաղումները, կյանքի պայքարը, սիրտիս ամեն ծաղիկներուն ճզմեց չորցուց և փոշի ըրավ երազս ալ։ (Գրիգոր Զոհրապ)
  13. զարդածաղիկ, իբրև զարդ որևէ բանի վրա նկարված` քանդակված` ասեղնագործված ծաղկապատկեր ◆ Չիթ կտորի ծաղիկները մարմանդ փայլում են։ Հովհաննես Թումանյան
  14. երիտասարդական հասակ, ջահելություն, երիտասարդություն ◆ Եվ ինչպես հանգչող կանթեղը աղոտ, թոշնում է, մեռնում ծաղիկն հասակիս։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
  15. մանկապարտեզի 4-րդ դասարան
  16. մատաղ, մատղաշ, դեռահաս, ծ. հասակ ◆ Նայեցեք այս չքնաղ էակներին, ինչպիսի երկնային սիրով սիրում են նրանք, այս ծաղիկ հոգիները։ (Ավետիք Իսահակյան)
  17. գեղեցիկ, չքնաղագեղ ◆ Պտույտ է գալիս ծաղիկ տիրուհին։ Հովհաննես Թումանյան
  18. լավ եփված և պղպջուն ◆ Ծաղիկ լավաշ հանեց թոնրից։ (Ավետիք Իսահակյան)
  19. որևէ բանի արգասիք` պտուղ ◆ Գիտության` ճգնության` աշխատանքի ծաղիկներ:
  20. ծաղկեփունջ ◆ Նա երգչուհուն ծաղիկ նվիրեց։
  21. գլխի մազերի մեջ առանձին տեղում կամ տեղերում սպիտակած մազերի փունջ
  22. կենդանիների գլխին սպիտակ մազափունջ` պիսակ

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. ծաղկաբույս
  2. նորապսակ, նորանշան, նորաթագ, թախտից նոր ելած, կարմիր-կանաչը կապած
  3. ծաղկախտ, ծաղկացավ
  4. ջահելություն, երիտասարդություն, պարմանիություն
  5. մոխիր, մորմոտ
  6. տե'ս մազափունջ
  7. տե'ս մատաղ

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. ծաղիկ ընկնել - ծաղիկ հիվանդությամբ հիվանդանալ
  2. ծաղիկ ծեծել - ծաղիկ հիվանդության դեմ շիճուկ ներարկել
  3. ծաղիկ հանել - նույն է՝ ծաղիկ ընկնել
  4. ծաղիկ քաղել (ժղ․) - աղջիկ ուզել
  5. ծաղիկը վրան
    1. բոլորովին թարմ՝ մատղաշ
    2. խակ (պտուղների մասին)
  6. ծաղիկը ծեծել մեկի - նույնն է՝ ծաղիկ ծեծել
  7. ծաղիկ(ներ) բուսնել - երևույթ(ներ) երևան գալ՝ ծագել
  8. ծաղիկների ամիս (բնստ․) - մայիս ամիս
  9. ծաղիկ անահտա - տե՛ս ճետուկ
  10. ծաղիկ բանալ, ծաղիկ բռնել, ծաղիկ բացել - տե՛ս ծաղկել
  11. ծաղիկ ծեծել, ծաղիկ կտրել - տե՛ս ծաղկապատվաստել
  12. ծաղիկ տալ - տե՛ս ծաղկել
  13. ծաղիկ քաշել - տե՛ս խնամախոսել
  14. ծաղիկ ջուր - տե՛ս մոխրաջուր
  15. մի ծաղկով գարուն չի գա (չի լինի) - եզակի անհատով՝ առանձին երևույթով որևէ խոշոր բան՝ իրադարձություն չի կատարվի
  16. ծաղկի տոն - Համբարձման տոնը, ծաղկաքաղ

Աղբյուրներ[խմբագրել]

  • Ժ․ Հ․ Վարդանյան, Հ․ Յա․ Սայադյան, Անտառագիտական և կանաչապատման տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Երևան, «ՀՀ ԳԱԱ բուսաբանական ինստիտուտի հրատարակչություն», 2008 — 338 էջ։
  • Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Ծաղիկ: