ծայր

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծայր

վանկեր՝ ծայր 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Ծագումն անհայտ է։ Հազիվ թե կապ ունենա հնդեվրոպական *g'er- «հասունանալ, ծերանալ» արմատի հետ (*g՛ario- > ծայր՞): Անհավանական է կապը վրացերեն cweri «ծայր» կամ ակկադերեն siru «եզր» բառերի հետ։

Գոյական

  1. առարկայի՝ մարմնի՝ գծի և այլնի երկու վերջամասերից յուրաքանչյուրը ◆ Քանոնի մի ծայրից մյուսը 75 սանտիմետր է։
  2. երկու կողմից վերջավորվող առարկայի՝ մարմնի ևն վերջույթներից այն, որ մյուսից ավելի բարակ է կամ սուր ◆ Նիզակի՝ թրի՝ մահակի ծայր:
  3. առարկայի վերջնային՝ եզրային մասը ◆ Քթի՝ մատների՝ լապտերասյունի ծայր:
  4. որևէ տարածության սկզբնային կամ վերջնային մասը ◆ Փողոցի այս ծայրից խուժեցին խռովարարները և դիմեցին դեպի մյուս ծայրում դիրքավորված գորքը։
  5. որևէ բանի սահմանը կազմող եզր, սահման, կողմ ◆ Եկել եմ մոտդ համայն աշխարհի բոլոր ծայրերից: (Ավետիք Իսահակյան)
  6. որևէ առարկայի կողքային՝ եզրային մասը ◆ Թախտի՝ սեղանի ծայր:
  7. որևէ բանի բարձրագույն մասը, գագաթ, կատար ◆ Լեռան՝ ծառի ծայր:
  8. տարածության մեջ երևացող ամենահեռավոր կետը ◆ Լուսնի եղջյուրը երևաց հորիզոնի ծայրից:
  9. գրչածայր
  10. նույնն է՝ ծայրակալ (1, 3)
  11. մատիտի՝ գրելու համար սրած մասը
  12. (փխբ․) հակադիր բևեռ, հակադրություն, բևեռ ◆ Մանկություն և զառամություն՝ երկու հակառակ ծայրեր են։ (Րաֆֆի)
  13. (փխբ․) (հզվդ․) խավ, դաս, շերտ ◆ Նա թափանցեց հասարակության բալոր ծայրերի մեջ։
  14. բազմաթիվ կապակցությունների մեջ նշանակում է սկիզբ կամ վերջ, որոնք տե՛ս ստորև
  15. (փխբ․) կենտրոնից հեռու ընկած՝ խուլ գավառ՝ երկրամաս, ծայրագավառ

Ածական

  1. ծայրահեղ, ծայրաստիճան ◆ Նրանց… դեմքերը ծայր հակադրության մեջ էին շրջապատի ցնցոտիների ու կմախքացած դեմքերի հետ։ (Նաիրի Զարյան)
  2. նույնն է՝ ծայրախաղ

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. ծայրմաս, (հնց․) ծագ, հավ
  2. տութ, ճոթ, պոչ, քղանցք, վտավատ
  3. սայր, բերան, շեղբ
  4. գղզուկ
  5. տե՛ս սկիզբ
  6. տե՛ս վերջ
  7. տե՛ս կատար
  8. տե՛ս բևեռ
  9. տե՛ս եզր, սահման, կողմ
  10. տե՛ս գրչածայր
  11. տե՛ս ծայրակալ
  12. տե՛ս ծայրագավառ

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. ծայր առնել
  2. ծայր աստիճանի
  3. ծայրը բանալ
  4. ծայրը բացվել
  5. ծայրը ծայրին բերել
  6. ծայրը ծայրին գալ
  7. ծայրը չի երեվում
  8. ծայրը մեկի տակ լինել
  9. ծայրը փախցնել
  10. ծայր տալ
  11. ծայրին կապ տալ
  12. ծայրագույն վարդապետ

Աղբյուրներ[խմբագրել]