Հայերեն

ՄՀԱ՝ [d͡zɑχ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ձախ

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Եթե l>ղ>խ անցման դեպքեր եղել են նաև 9-րդ դարից առաջ, ապա ծագում է հնդեվրոպական *g՛huel- «ծռվել, գլխավոր ուղղությունից շեղվել, մոլորվել» արմատից (*g՛huel->ձաղ>ձախ)։

Ածական

ահյակ, մարմնի աջակողմին հակառակ կողմում գտնվող ◆ Ձախ ձեռք։
մարդու ընդունած դիրքի ձախակողմը գտնվող՝ տարածվող ◆ Ձախ մայթ։
անբարեհաջող, ձախողակ, ձախորդ (փխբ․)
անհարմար, աննպաստ (փխբ․) (հզվդ․)
քաղաքական-հասարակական արմատական կամ ուրիշից առավել արմատական հոսանք ներկայացնող
արտաքուստ արմատական, հեղափոխական ֆրազաբանությամբ հայացքների մանրբուրժուական էությունը քողարկող, օպորտունիստական
(ռազմ․) տերմին, որով մատնանշվում է զորամիավորման հարաբերական տեղադրությունը

Գոյական

ձախ ձեռքը
ձախ հոսանքի կամ ձախ թեքման կողմնակիցներ՝ հետևորդներ

Հոմանիշներ[խմբագրել]

ահյակ (գրք․)
տե'ս ձախաձեռն
տե'ս ձախողակ, ձախորդ
տե'ս արմատական

Արտահայտություններ[խմբագրել]

ձախ թեքում (պատմ․) - կոմունիստական կուսակցության ներսում կուսակցության գլխավոր գծին ձախ ֆրազաբանությամբ հակադրվող մանրբուրժուական հոսանք` օպոզիցիա
ձախ գնալ - տե'ս գործերը ձախ գնալ
ձախ հավասարեցում - բոլոր մարդկանց միահավասար չափանիշով չափելու` վարձատրելու և այլնի ոչ ճիշտ մոտեցում` ձգտում
ձախ ձեռքով գործ անել - անփույթ` կիսատպռատ գործ անել
ձախ մարդ - խիստ և հակառակող բնավորության տեր մարդ
ձախ ոտքի վրա վեր կենալ - վատ տրամադրություն ունենալ

Բաղադրյալ բառեր
ձախաթևյան ձախակողմ ձախակողմյան ձախամոլ ձախանալ ջախավեր ձախավերություն ձախացում ձախափնյա ձախլիկ ձախլիկություն ձախող ձախողական ձախողակի ձախողակություն ձախողանք ձախողել ձախողեցնել ձախողված ձախողվել ձախողցնել ձախողություն ձախողում ձախորդ ձախորդանք ձախորդություն ձախվել ձախություն ձախ ու ծուռ ձախուծուռ ձախքաշ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ left գերմաներեն՝ links դանիերեն՝ venstre թուրքերեն՝ sol իսպաներեն՝ izquierda իտալերեն՝ sinistra հոլանդերեն՝ links հունարեն՝ αριστερά շվեդերեն՝ vänster պորտուգալերեն՝ esquerda ռուսերեն՝ левый (ru) ‎(levyj), неудачный (ru) ‎(neudačnyj), неудачливый (ru) ‎(neudačlivyj), неудачно (ru) ‎(neudačno), налево (ru) ‎(nalevo), влево (ru) ‎(vlevo), левая рука (ru) ‎(levaja ruka), шуйца (ru) ‎(šujca), левый (ru) ‎(levyj), левак (ru) ‎(levak) վրացերեն՝ მარცხენა ֆրանսերեն՝ gauche

Աղբյուրներ[խմբագրել]

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

Արծրուն Խանջյան, Ռազմական տերմինների անգլերեն-հայերեն համառոտ բացատրական բառարան, Երևան, 2009 — 39 էջ։