չափել

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ չափել

վանկեր՝ չա•փել 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

չափ + -ել

Բայ

  1. մի բանի մեծությունը որոշել, համեմատել իբրև միավոր ընդունված չափի հետ ◆ Չափել հոսանք ուժը։ ◆ Չափել ջրի ջերմությունը։ ◆ Երկարությունը չափում են երկարության չափերով, մակարդակը՝ քառակուսի չափերով։ Ստեփան Մալխասյանց ◆ Որդին ռուսական կտավը չափում էր ռուսական արշինով։ (Ակսել Բակունց)
  2. ստուգել, հաշվել, որոշել, չափն իմանալ ◆ Այսուամենայնիվ, մենք պետք է չափենք մեր ուժերը, - նկատեց Մուշեղը։ (Րաֆֆի) ◆ Նրանցից ամեն մին զգում էր, թե երկիրը որքան շատ է տուժել դրանց գժտությունից, և միևնույն ժամանակ չափում էր, թե որքան շահ կարող է ստանալ նա այդ քաղցր հաշտությունից։ (Մուրացան)
  3. (հնց․) չափերի՝ չափման որոշ միավորի համապատասխանությամբ բաժանել
  4. (հզվդ․) բաժին հանել ◆ Նա գիտեր, որ աստված չարիքը չափում է հանցավորին, իսկ բարիքը արդար մարդուն։ (Մուրացան)
  5. տևողությունը՝ ժամանակը որոշել
  6. մեծ տարածություն անցնել՝ ընթանալ ◆ Թռչուններն անգամ չէին համարձակվում չափել ծովի անհուն տարածությունը և մերձենալ նրա անհյուրընկալ ափերին։ (Րաֆֆի) ◆ Եվ քարավանը մեղմիկ կարկաչով չափում էր ուղին։ (Ավետիք Իսահակյան)
  7. համեմատել
  8. մի տեղով գնալ-գալ, շրջագայել, ման գալ ◆ Ոմանք սիրում էին չափել փողոցները աշխարհի չարն ու բարին այդ տեղերում ուսումնասիրելու նպատակով։ (Մուրացան)
  9. մահակով կամ ճիպոտով զարկել՝ ծեծել ◆ Չոբանի կռիվ չի, որ մահակներով իրար չափեն: (Ակսել Բակունց)
  10. ուշադիր նայել ◆ Հայացքով Սպիտակի լանջերը չափեց Լևոնը։ (Նաիրի Զարյան)
  11. թափառել, պարապ-սարապ ման գալ, չափչփել
  12. (խսկց․) ամանով ջուր լցնել մեկի վրա
  13. (ժղ․) ապտակել
  14. ոտից գլուխ նայել մեկին, տնտղել, զննել
  15. (փխբ․) գնահատել, որոշել, բնորոշել

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. չափորոշել, չափոցել (հնց․), չափն առնել, չափսը առնել, չափսը բռնել, չափսը վերցնել, կշեռքի դնել
  2. տե՛ս համեմատել
  3. տե՛ս թափառել
  4. տե՛ս ապտակել
  5. տե՛ս նայել
  6. տե՛ս գնահատել

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. չափել, չափչփել - մի քանի անգամ չափել, չափչփել
  2. չափել ու ձևել - ծանր ու թեթև անել, կշռադատել, մտածել
  3. չափված ու ձևված - կշռադատված, մտածված ◆ Հետո, շատ հետո իմացա, որ նրա ամեն մի քայլը չափված ու ձևված էր։ (Նար-Դոս)
  4. աչքով (աչքերով) չափել
    1. աչքաչափով չափել
    2. սպառնալից հայացքով ոտից գլուխ նայել
  5. խելքը չափել - որևէ մեկի միտքը՝ մտադրությունը՝ գիտելիքները և այլն իմանալու համար խոսեցնել՝ հարցուփորձ անել
  6. իր արշինով չափել - ուրիշներին իր նման կարծել, իր հատկություններն ուրիշներին վերագրել
  7. ոտից գլուխ չափել - վերից վար նայել, չափել, հայացքով վերից վար տնտղել
  8. տասը չափել, մեկ կտրել - նախքան մի գործ ձեռնարկելը լուրջ մտածել՝ մանրամասն քննել, զգույշ՝ մտածված գործել
Թարգմանություններ[խմբագրել]

Աղբյուրներ[խմբագրել]