սյուն

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [sjun]

Ճոճվող սյուն Տաթևի վանքում

Դասական ուղղագրութեամբ՝ սիւն

վանկեր՝ սյուն 

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *k՛iōn- արմատից. հմմտ. հունարեն κίων:

Գոյական

1. գետնին կամ հատուկ խարսխի վրա ամրացված ուղղահայաց գերան, որ ծառայում է որպես շինության տանիքի գերանների կամ որևէ այլ մասի հենարան ◆ Եվ սյունից սյուն սարդը ոստայն է հյուսում։ (Ավետիք Իսահակյան)
2. ճարտարապետական կառույցի մաս, որ հատուկ խարսխով ու խոյակով հաստատուն հենարանի դեր է կատարում ճակտոնի, շինության ներքին մասերի և այլնի համար ◆ Յոթ հարյուր սյունի վրա մարմարի սլանում է աշտարակը երկնասույզ։ (Ավետիք Իսահակյան)
3. հեռագրական, էլեկտրական և այլ հաղորդալարերը վրան ամրացնելու մետաղյա կամ փայտե ուղղահայաց ձող ◆ Երևում են… էլեկտրական լապտերների և տելեֆոնի բարձր սյուները: (Շիրվանզադե)
4. առհասարակ որևէ բանի որպես հենարան ծառայող ձող` գերան
5. վրանը կապելու փայտյա հատուկ ցցաձողերից յուրաքանչյուրը
6. սյունաձև կոթող, իբրև հիշատակ որևէ անձի, անձերի կամ անցքի՝ բաց հրապարակում՝ զբոսայգում և այլ տեղերում կանգնեցված քարե կոթող
7. սահմանանիշ ձող` սյունաձև տնկված քար` փոքրիկ սյունաձև կառուցվածք և այլն ◆ Արտաշես Բ առաջինը եղավ, որ նախարարությունների սահմանները որոշեց, գծերի վրա քարյա սյուներից նշաններ գրեց։ (Րաֆֆի)
8. շարասյուն, զորասյուն, զորականների` մարզիկների և այլնի շարք, որի խորությունն զգալիորեն մեծ է լայնքից
9. (փխբ․) իրար ետևից շարված կամ շարվող մարդկանց` մեքենաների` և այլնի շարք` խումբ ◆ Դանդաղորեն շարժվում էր զինամթերքով բարձված ավտոմեքենաների սյունը: (Սովետական գրականություն)
10. (փխբ․) իրար վրա դարսված և սյունաձև դեպի վեր բարձրացող առարկաների դեզ ◆ Թավշի թոփերը կազմում էին բարձր սյուներ: (Ակսել Բակունց)
11. (փխբ․) Որևէ բանի դեպի վեր ձգվող սյունանման զանգված ◆ Պատուհանից դուրս ցցված խողովակից ծխի բարակ մի սյուն էր բարձրանում։ (Ժիրայր Ավետիսյան)
12. ուղղահայաց կերպով իրար տակ շարված թվերի` բառերի և այլնի շարք ◆ Հաշվումների արդյունքները գրվել էին մեկ էջի վրա` երկու սյունով։
13. մեկ երեսի շարվածքի ուղղահայաց բաժանումներից յուրաքանչյուրը ◆ Ամեն մի էջը բաժանված է երեք սյունի:
14. լրագրի վերևից ներքև ձգվող տպագիր սյունակներից յուրաքանչյուրը
15. (փխբ․) հենարան, նեցուկ, ապավեն ◆ Ամեն մեկը մի տան սյուն է։ (Մկրտիչ Խերանյան)
16. (փխբ․) հիմք, որևէ բանի գոյության պայման` նախապայման ◆ Հացը, լոկ հացը-սյունը գոյության…ծնեց պայքարը հավասարության։ (Շուշանիկ Կուրղինյան)
17. նյութի սյունաձև ձգվող զանգված զանազան սարքերի մեջ ◆ Սնդիկի սյունը ցույց էր տալիս 35 աստիճան ջերմության։
18. հողմի` փոթորկի և այլնի ուժով դեպի վեր բարձրացող ջրի` ավազի և այլնի սյունաձև զանգված ◆ Ջրի սյունը բարձրանում էր դեպի երկինք ու կոտրվում նավի վրա։
19. (փխբ․) գլանի ձևով բարձրացող որևէ նյութի զանգված ◆ Դառնում է չարխը, ձգվում է կավե սյունը, բարակում։ (Ակսել Բակունց)
20. (փխբ․) մեքենայի ուղղահայաց առանցք ◆ Ամեհի թափով պտտվում է սյունը, հարյուրավոր մեքենաներ դարձ են անում։ (Ակսել Բակունց)
21. ողնաշար (փխբ․)
22. նույնն է` սյունակ
23. առհասարակ ցից` զանազան գործածությունների ու նպատակների համար ◆ Կախաղանի սյուն։
24. (ճրտրպ․) (շին․) աշտարակաձև կառույց
25. ճապոնական բնակելի և տաճարային ճարտարապետական տիպ

Հոմանիշներ

1. սյունագերան, գերան
2. հենարան
3. ցցաձող, պիքոն, ցից
4. տե՛ս սյունակոթող
5. տե՛ս հեռագրասյուն
6. տե՛ս էլեկտրասյուն
7. տե՛ս շարասյուն
8. տե՛ս զորասյուն
9. տե՛ս սյունակ
10. տե՛ս նեցուկ, ապավեն, հենարան
11. տե՛ս ողնաշար

Արտահայտություններ

1. անարգանքի սյուն - սյուն, որ հին ժամանակ կանգնեցվում էր կառափնարանի մոտ և որի առաջ կանգնեցնում էին մահապարտին՝ հրապարակային անարգանքի համար
2. անարգանքի սյունին գամել - հրապարակային անարգանքի ենթարկել, հրապարակով խայտառակել
3. տան սյուն - ընտանիքի գլխավոր՝ նեցուկ

Ան արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	սյուն(ը)	սյուներ(ը)
Սեռ.	սյան	սյուների
Տր.	սյան(ը)	սյուների(ն)
Հայց.	սյուն(ը)	սյուներ(ը)
Բաց.	սյունից	սյուներից
Գործ.	սյունով	սյուներով
Ներգ.	սյունում	սյուներում

Թարգմանություններ

անգլերեն՝ column, pillar գերմաներեն՝ spalte դանիերեն՝ kolonne թուրքերեն՝ sütun իսպաներեն՝ columna իտալերեն՝ colonna հոլանդերեն՝ kolom հունարեն՝ στήλη շվեդերեն՝ kolonn պորտուգալերեն՝ coluna ռուսերեն՝ столб (ru) ‎(stolb), колонна (ru) ‎(kolonna), столп (ru) ‎(stolp), обелиск (ru) ‎(obelisk), столбец (ru) ‎(stolbec), колонка (ru) ‎(kolonka), столик (ru) ‎(stolik), опора (ru) ‎(opora), сеин (ru) ‎(sein) վրացերեն՝ სვეტი ֆրանսերեն՝ colonne

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։