ստվեր

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ստուեր

վանկեր՝ (ը)ստ•վեր 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Ծագումն անհայտ է։

Գոյական

  1. որևէ բանով արևի ճառագայթներից պաշտպանված՝ զերծ մնացող տարածություն ◆ Քանի՞ քնեք հողի միջին, եկեք էստեղ, սարի լանջին, առվի ափին, հով ստվերում: Հովհաննես Թումանյան
  2. խավար, մթություն ◆ Եկավ գիշերն… Եվ սարերի կերպարանքը փոխվեց անեզր ստվերի: Հովհաննես Թումանյան
  3. որևէ մակերևույթի՝ առարկայի ևն վրա ընկնող մթնագույն անդրադարձում, որ ստացվում է հակառակ կողմից լուսավորված առարկայից ◆ Արևածաղիկն ու եգիպտացորենը բարդիների պես ստվեր էին գցում առվակի վրա։ (Ակսել Բակունց)
  4. հակառակ կողմից լուսավորված առարկայի արտացոլանք՝ պատկեր ◆ Լեռների ստվերները շրջվել էին ծովի ջրի մեջ։ Դերենիկ Դեմիրճյան
  5. պատկերի՝ նկարի վրայի բծեր՝ երանգներ ևն, որոնք վերարտադրում են պատկերված առարկայի՝ տեղանքի և այլնի նվազ լուսավորված մասերը
  6. թեթևակի մուգ գունավորում՝ երանգավորում որևէ բանի վրա ◆ Դեմքն սպիտակավարդագույն էր, աչքերը սև՝ կապույտին տվող ստվերի երիզներով։
  7. (փխբ․) որևէ բանի հեռավոր նմանություն՝ տպավորություն ◆ Նայում է նա ինձ կապույտ էկրանից… մարդու ստվեր է, անորոշ, անձև, մարդու նեգատիվ՝ սև ու սնամեջ (Սովետական գրականություն)
  8. (փխբ․) ներքին ապրումների՝ հոգեվիճակի (առավել. տխուր, տագնապալից) արտահայտությունը դեմքի վրա՝ աչքերի մեջ ևն, ցոլք ◆ Նրա դեմքով դժգոհության մի ստվեր անցավ։ (Ժիրայր Ավետիսյան)
  9. մթության մեջ մարդու՝ կենդանու կամ առարկայի թույլ աղոտ գծագրություն, ուրվական, ուրվապատկեր, սիլուետ ◆ Սահուն քայլերով, աննշմար, որպես քնքուշ մութի թև, մի ըստվեր անցավ։ (Վահան Տերյան)
  10. (փխբ․) աննպաստ՝ բացասական՝ արատավորող հանգամանք, բիծ, թերություն, պակասություն, արատ ◆ Այդ դեպքը մի ստվեր էր մեր լույս օրերի վրա։ (Ակսել Բակունց)
  11. մուգ սևին տվող գույն՝ գունավորում, թխություն ◆ Թեժ արևը, շոգն ամառվա նրա դեմքն ու կուրծքն այրելով պատել էին ոսկի ստվերով: Հովհաննես Թումանյան
  12. (փխբ․) ուրվական, ոգի ◆ Ու խոլ պատկերներ… անցնում են կամաց, խավար ու դանդաղ, ստվերների պես։ Հովհաննես Թումանյան
  13. (փխբ․) մեկի՝ մի բանի հետք՝ նշույլ ◆ Կորի՛ր, էլ ստվերդ թող չերևա այստեղ (Քրիստափոր Թափալցյան)
  14. (փխբ․) սեկին փոխարինող և նրան ներկայացնող՝ նրա կամքն իրականացնող անձ ◆ Թագավորին, աշխարհքի կենտրոնին, աստծու ստվերին: Հովհաննես Թումանյան
  15. (փխբ․) հովանավորություն, պաշտպանություն, խնամք ◆ Թույլ տուր որոշ տեղ գնամ քո ստվերի տակ։ (Գարեգին Սևունց)
  16. (փխբ․) մեկին՝ մի բան աննպաստ կացության մեջ դնող երևույթ, աննպաստ վիճակ ◆ Աչքիս առջից չէր հեռանում այդ խորհրդավոր տղան… միշտ սիրելի ու լավ՝ իր անթույլատրելի արարքի ստվերի մեջ անգամ։ Զարզանդ Դարյան
  17. (փխբ․) անուշադրություն, կյանքից՝ գործունեությունից ևն հեռու մնալը՝ մեկուսանալը ◆ Ժամանակն է, որ նա հեռանա դեպի ստվերը, թող Տենցինգը ինքը պատմի իր կյանքի պատմությունը։ Տենցինգ
  18. (փխբ․) որևէ բանի ուրվական՝ նախանշան ◆ Այժմ Խալոնգ ծովածոցի վրա ընկած է պատերազմի ստվերը: Մ. Վառնենսկա

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. շվաք, շուք
  2. տե՛ս հովանի, հովանավորություն
  3. տե՛ս խավար
  4. տե՛ս ուրվական, ուրու
  5. տե՛ս հետք, նշույլ
  6. տե՛ս արատ, թերություն
  7. տե՛ս թխություն
  8. տե՛ս անուշադրություն

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. ստվեր գցել՝ ձգել մեկի՝ մի բանի վրա -արժեքը արժանիքները նսեմացնել՝ պակասեցնել՝ իջեցնել
  2. ստվերի պես մեկին հետևել՝ կպչել կամ չհեռանալ՝ պոկ չգալ -մեկից անբաժան լինել, մեկին լավ կամ վատ նպատակով անբաժան կերպով ուղեկցել՝ հետևել
  3. մեկի ստվերը դառնալ լինել
    1. մեկին անբաժան և ամենուրեք ընկերանալ՝ ընկերակցել ուղեկցել
    2. ամբողջապես մեկի ազդեցությանը ենթարկվել, մեկի կամակատարը դառնալ՝ լինել
  4. ստվերը չերևալ մեկի՝ մի բանի - հետքը չմնալ, անհետանալ, վերանալ
  5. իր ստվերից վախենալ -ամենաչնչին բանից էլ երկյուղ գրել, ամեն ինչի մեջ վտանգ տեսնել
  6. ստվերում՝ ստվերի տակ մնալ - անհայտ՝ անուշադրության մատնված լինել

Աղբյուրներ[խմբագրել]