այծ

Հայերեն

«Այծ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Այծեր

Արտասանություն

ՄՀԱ: [ayts]

վանկեր՝ այծ 

Ստուգաբանություն

Բնիկ հայերեն բառ, հնդևրոպական նախալեզվի aig′- ձևից։ Համեմատության համար, հունարեն՝ αίξ՝ այծ, սանսկրիտ` अजा, aĵā՝ այծ, aĵá- մորթ, զանդկերեն՝ izēna կամ īzaena` մաշկյա, կաշեղեն, պահլավերեն՝ azak՝ այծ, լիթվաներեն՝ ožȳs` բուծ, ožkà՝ այծ, հին իռլանդերեն՝ ag allaid՝ եղջերու։

Գոյական

Այծ

1. (աշխգր․) երկկճղակավոր որոճող ընտանի կենդանի
2. մանր եղջյուրավոր կաթնասուն, մազավոր ընտանի կենդանի՝ երկկճղակավորների ցեղից ◆ Այծերն ու ոչխարները դժվարությամբ էին ծամում խոտը Սերո Խանզադյան
3. սովորաբար այդ կենդանու էգը (արուն կոչվում է քաղ) ◆ Մացաոներեն վիրավոր կաթնեղ ծիծերն այծերուն կը սեղմին հազիվ հազ իրենց ազդրին մեջ բեղուն (Դանիել Վարուժան)
4. բարկություն, խենթություն, գժություն (միայն հոգնակի) (փխբ․)
5. (մրմն․) կարճացրած նժույգ է
6. (խոհր․) ընտանի, վայրի կենդանի, օգտագործում են միսը

Հոմանիշներ

1. դուշտի, սեիզ, մաղ, խղզամի, խզան (բրբ․)
2. սև ոչխար, կտի, կտիկ, քոլիկ, թանիկ, մուրիկ (իր ուլին չկերակրող, չընդունող), ամիկ, ամլիկ, ալոջ, չափիչ (ճաչիճ), կիսկ (մեկ տարեկան), դուբրի, քոռիդ (երկու տարեկան՝ արու), պիճակ (երկու տարեկան՝ ծնած), հղուր (երկու֊երեք տարեկան՝ արու), սեբրի (երեք տարեկան՝ արու), չաբրի (չորս տարեկան՝ արու), բզաք
3. (կենդբ․)քաղ, քոշ, նոխազ, (բրբ․) դուշտի, սեիզ, մաղ, խզամի, խզան, սև ոչխար, կտի, կտիկ, քոլիկ, թանիկ, մուրիկ , իր ուլին չկերակրող չընդունող, ամիկ, ամլիկ, ալոջ, չափիչ կիսկ, դուբրի, քոռիդ, պիճակ, հվուր, սեբրի, չաբրի, բզաք

Արտահայտություններ

1. այծ-այծ լինել ― վախենալ
2. այծերը բռնել, այծերը գալ ― Բարկությունը բռնել, խենթությունը բռնել
3. Այծերը գնալ, այծերը փախչել
   1. բարկությունը՝ խենթությունն անցնել, խելոքանալ, հանդարտվել
   2. խռովել
4. Այծի մորուք (միրուք) ― երկար ու ցանցառ մորուք
5. այծերը ոչխարներից ջոկել ◆ Դա հին չոբան ես, այծերին ՛ոչխարներից ջոկիր։ (Շիրվանզադե)
6. այծի միրուք -козлиная борода
7. այծերը ոչխարներից ջոկել- отделить овец от козлищ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ goat գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ козел (ru) ‎(kozel), коза (ru) ‎(koza) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Կ․ Կ․ Բաբայան, Մարմնամարզական տերմինների տեղեկատու բառարան («Հայաստան» հրատարակչություն), Երևան, 1985 — 184 էջ։

• Գրգեարյան Հ․Ղ․, Հարությունյան Ն․Մ․, Տնտեսական աշխարհագրության տեղեկատու բառարան (խմբ. Ավագյան Գ․Ե․), Երևան, ««Լույս» հրատարակչություն», 1982 — 408 էջ։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Այծ:

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։