Կաղապար:Օրվա բառ/Դեկտեմբերի 7, 2016 թ.

Վիքիբառարան-ից


ցնծալ

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ցնծալ

վանկեր՝ ց(ը)ն•ծալ 

Ստուգաբանություն

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *skendio-` *skend(h)- «խնդալ» արմատից, եթե առանց *s-ի ձևից է ծագում *khend > հայերեն խինդ ձևը։

Բայ

  1. սաստիկ ուրախանալ, բերկրել ◆ Ցնծա՛, բյուր վիշապ Հայաստան աշխարհ, Փրկության արև Վահագնիդ տեսար: Հովհաննես Հովհաննիսյան
  2. ուրախությունից խայտալ՝ թռչկոտել, ճխալ, զվարճանալ ◆ Կինս աշխույժ սազ էր ածում, ես էլ անհոգ խընդում, ցընծում: Հովհաննես Թումանյան
  3. (փխբ․) գեղեցիկ՝ զվարթացուցիչ տեսք ունենալ, խնդություն արտահայտել՝ պարունակել
  4. (փխբ․) պայծառ լինել, պայծառ ու գեղեցիկ լինելով ուրախություն սփռել՝ տարածել
  5. (փխբ․) փող տալ կամավոր կամ ակամա, կաշառք տալ, պարտքը վճարել և այլն ◆ Ասպետացուն եթե հարուստ և առատաձեռն է, ձայն չհաներ և կհավանե պահանջված գումարը ցնծալու: «Երևանյան օրեր»
  6. (փխբ․) (հրամայական եղանակ՝ ցնծա՜, ցնծացե՜ք՝) գործածվում է որպես եղանակավորող բառ՝ ուրախացի՜ր, ուրախացե՜ք նշանակությամբ (առավելապես՝ ծաղրական, հեգնական երանգով)

Հոմանիշներ

  1. ուրախանալ, բերկրել, խնդալ, ծիծաղել, հրճվել, ճխալ, սոպալ (հնց․), աչքերը փայլել՝ փայլատակել, թև(եր) առնել, թև առնել-թռչել, ցնծին տալ
  2. խայտալ, թռչկոտել, ցատկոտել, կայթալ, կայթռել, լոքլոքալ, վեր-վեր թռչել, վեր-վեր խաղալ, վեր-վեր պարել, գլխի վրա պարել, լոքլոք անել
  3. տե՛ս տալ (3), վճարել (2)

շարունակել․․․