բարի
Բաժիններ
Հայերեն
Արտասանություն
ՄՀԱ: [bari]
Վանկեր՝ բա•րի
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Ածական
- բնավորությամբ, էությամբ ոչ չար, բարեսիրտ, ուրիշներին լավություն անող, լավ վերաբերվող, կարեկցող ◆ Եղել է ձեզ նման մի թագավոր, ունեցել է երկու որդի, մինը բարի—մյուսը չար։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Ես քեզ շատ բարի էի կարծում, մինչդեռ ամենաանխիղճներից մեկն ես եղել։ (Նար-Դոս)
- լավություն սիրող, բարեսիրտ, գթոտ
- լավ, գովելի
- անվնաս, անվտանգ, լավ, ապահով ◆ Թագավորից ինչքան հեռու, այնքան բարի։ (Ավետիք Իսահակյան)
- անփորձանք, հաջող ◆ Աստված բարի ճամփա տա… գնաս բարով։ Հովհաննես Թումանյան
- բախտավոր, նպաստավոր
- օգտակար, բարենպատակ, նպաստավոր, հանրօգուտ ◆ Արա դու նույնը, ինչ որ ես էի անում և կտեսնես, որ մի բարի գործ կատարած կլինես։ (Նար-Դոս)
- անմեղ, անվնաս
- բարիք, հաջողություն, ուրախություն ավետող, նշող, ուրախալի, ուրախություն պատճառող ◆ բարի լուր ◆ բարի նշան
- ոչնչով չարատավորված, անարատ, անբիծ ◆ բարի անուն ◆ բարի հիշատակ ◆ բարի համբավ
- տե՛ս բարիք ◆ Խանութի ապրանքն թանկ էին ծախում, իսկ գյուղացու բարին համարյա ձրի էին առնում։ Ռափայել Պատկանյան ◆ Հարի՛, հարի՛ խնոցի՛, մեջդ բարի խնոցի՛։ Հովհաննես Թումանյան
- բարություն ◆ Աշխարհ լցվեց լուսն ու բարին, լուսն ու բարին անարատ։ Հովհաննես Թումանյան
- բարիք բաշխող ◆ Անհոգ խմեցին բարի աղբյուրից։ (Ավետիք Իսահակյան)
- բարեհոգի, միամիտ ◆ Նա բարի մարդ է, ամեն ինչի հավատում է։
- եղանակավորիչ բառ, որ արտահայտում է համաձայնություն՝ հավանություն—լավ, խնդրեմ, թող այդպես լինի ◆ Քեռի Մարտին… Այդ բոլորը բարի։ (Ակսել Բակունց)
- բարոյական օրենքներին համապատասխան, առաքինի
- (բրգ․) բարոյական գիտակցության առավել ընդհանուր հասկացություններից և բարոյագիտության առավել կարևոր կատեգորիաներից մեկը
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- բարեհոգի, բարեմիտ, բարեսիրտ, մեղմասիրտ, փափկասիրտ, անչար, գթոտ, ողորմած, գթասիրտ, գթասեր, ազնիվ, առաքինի, պարկեշտ, անհիշաչար, ներողամիտ
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- բարի աչք -1. բարեգուշակ։ 2. բարեբեր, ոչ վնասակար
- բարի աչքով նայել -
- բարյացակամ լինել մեկի նկատմամբ, լավ վերաբերվել, օգնել, նպաստել
- հաջողություն ընձեռել
- բարի գալուստ - ջերմ ողջույնի և ուրախության արտահայտություն՝ մեկի գալստյան առթիվ, գալդ բարի ◆ Բարի գալուստ, –մրմնջաց տիկինը, շրթունքները կրծելով։ (Շիրվանզադե)
- բարի գիշեր - գիշերվա հրաժեշտի արտահայտությունը ◆ Նրանք բարի գիշեր մաղթեցին և դուրս եկան։ (Դերենիկ Դեմիրճյան)
- բարի երեկո - երեկոյի ողջույնի արտահայտությունը
- բարի լինել - բարեհաճել
- բարի լույս - առավոտյան ողջույնի արտահայտությունը
- բարի լույսը բացվել ― լուսանալ
- բարի հաջողում, բարի աջողում -
- բարեմաղթության արտահայտություն՝ թող գործդ հաջող լինի
- (ժղ․) ողջույնի արտահայտություն ◆ Բարի աջողում, ուստա փիսո, գլուխս մրսեց ի սեր աստծո։ Հովհաննես Թումանյան
- բարի ճանապարհ ― որևէ տեղ մեկնողին ուղղված հրաժեշտի ողջույն, ողջերթ ◆ Բարի ճանապարհ ձեզ, — բարեմաղթեց նա։ (Դերենիկ Դեմիրճյան)
- բարի եղեք - քաղաքավարական խնդրանքի ձև
- բարի կամքի մարդիկ - ժողովուրդներին բարիք և խաղաղություն ցանկացող ազնիվ մարդիկ
- (հեգն․) բարի պտուղ - անարժան, անպետք
- բարի վայելում - ուրախությամբ վայելես ◆ Բարի վայելում, —գոչում են երիտասարդները։ Սերո Խանզադյան
- բարի օր - ցերեկվա ողջույնի արտահայտությունը ◆ Բարի օր քեզ, ա՛յ խանութպան ։ Հովհաննես Թումանյան
- բարի օր տալ - ողջունել, բարի օր ասել
- բարի օրինակ - օրինակելի բան, գործ, մարդ ◆ Ընկերական ժողովներում հաճախ այն միտքն է արծարծվել, թե հայ գյուղացին զուրկ է մնում առաջնորդից, սրտացավ խորհրդատուից, բարի օրինակից։ (Մուրացան)
- բարին արևդ - բարին, բարությունը քեզ լինի (բարև, ողջույնի պատասխան), կյանքդ բարի լինի
- բարի կամեցողությունից, կամքից կախված լինել - վարվել ցանկացած ձևով
| Թարգմանություններ | |
Գոյական
- այն, ինչ որ իր էությամբ լավ է՝ ազնիվ է՝ օգտակար է
- բարիք
| Թարգմանություններ | |
Մակբայ
- հոժարության, համաձայնության արտահայտություն
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Խմբագրությամբ Ի․ Ս․ Կոնի, Բարոյագիտական բառարան, Երևան, ««Հայաստան» հրատարակչություն», 1985 — 200 էջ։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլ չունեցող հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն ածականներ
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Քաղվածք/Նար-Դոս
- Քաղվածք/Ավետիք Իսահակյան
- Քաղվածք/Ռափայել Պատկանյան
- Քաղվածք/Ակսել Բակունց
- Հայերեն բառեր բարոյագիտական իմաստով
- Քաղվածք/Շիրվանզադե
- Քաղվածք/Դերենիկ Դեմիրճյան
- Հայերեն բառեր ժողովրդական իմաստով
- Հայերեն բառեր հեգնական իմաստով
- Քաղվածք/Սերո Խանզադյան
- Քաղվածք/Մուրացան
- Հայերեն գոյականներ
- Հայերեն մակբայներ
- Բառեր «Բարոյագիտական բառարան» գրքից
