գործ
Արտաքին տեսք
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɡɔɾt͡s]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ գործ
վանկեր՝ գործ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Բնիկ հնդեվրոպական՝ * uorgo- կամ, թերևս, * uerg՛o- > * uorg՛o (հետադարձ առնմանությամբ)՝ * uerg- «գործել» արմատից. հմմտ. ավեստերեն varəza-, հունարեն έργον, հին վերին գերմաներեն werk «գործ»։
Գոյական
- աշխատանք, զբաղմունք, պարապմունք ◆ գործ անել
- ծառայություն, վարձու աշխատանք ◆ գործի մտնել
- պաշտոն, զբաղմունք, մասնագիտություն ◆ Վարիչի ուսուցչի, բժիշկի գործը շատ պատասխանատու գործ է:
- աշխատանքի արդյունք, աշխատանքով ստեղծված նյութական արժեք, արտադրանք ◆ Այս արհեստանոցը մի կարգին գործ չի տալիս:
- գրական կամ գիտական աշխատություն, ստեղծագործություն, երկ ◆ Հարևանի «Հարճը» հոյակապ գործ է:
- ստեղծագործություն, ձեռքի գործվացք ◆ Վանեցի կանանց գործերը շատ նուրբ են: Ստեփան Մալխասյանց
- արարք, արարմունք ◆ Գործն է անմահ, լավ իմացեք, որ խոսվում է դարեդար: Հովհաննես Թումանյան
- վարքագիծ, գործունեության ուղղություն ◆ Նա վատ գործի վրա է:
- մշակություն, արդյունահանություն, որևէ արհեստ, արվեստ ◆ հողի գործ, ռազմական գործ, թատերական գործ
- դեպք, եղելություն, անցք ◆ Այս գործը շատերին չարիք պատճառեց:
- դատական կամ վարչական քննություն որևէ խնդրի, հարցի, վեճի և այլն ◆ Դատարանն այսօր լսում է ցեմենտի գործը:
- գործնական խնդիր, պահանձ, կարիք զբաղվելու բան ◆ Ես քեզ հետ գործ ունեմ:
- որևէ հարցի, իրողության, անձի վերաբերող փաստաթղթերի հավաքածու ◆ անձնական գործ
- թղթի կամ ստվարաթղթի կազմ, շապիկ, որի մեջ կարում ու պահում են այդ փաստաթղթերը, գործի շապիկ
- կատարած աշխատանքի, արտադրանքի որակը ◆ Լավ, հիանալի գործ է:
- հիմնարկի գրասենյակային գործառնությունը ◆ գործերի կառավարիչ
- աշխատանքի բնույթը, էությունը` կատարելու եղանակը ◆ գործին ծանոթ, հմուտ մարդ
- վերաբերություն, առնչություն ◆ Այդ խնդրի հետ ես գործ չունեմ:
- կատարում, իրագործում ◆ խոսքը գործի վերածել
- բնական կարիք
- մեկի, մի բանի առաջ բերած հետևանք ◆ Այս կռիվը նրա սարքած գործն է:
- առևտրական արդյունաբերական ձեռնարկություն (հնց․)
- կռիվ, ընդհարում
- պարտականություն, պարտք, պարտավորություն ◆ Անասուններին արոտ տանելը Վարդանի գործն էր:
- գործում, գործածվում է որպես կապական բառի մեջ, ասպարեզում ◆ Նա մեծ դեր խաղաց պաշտպանությունը կազմակերպելու գործում:
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- բան, աշխատանք, պարապունք, զբաղմունք, մասնագիտություն
- գործողություն, իրադարձություն
- արարք, արարմունք
- գործունեություն, ձեռնարկ, ձեռնարկություն
- պաշտոն, ծառայություն
- խնդիր, հարց
- պարտականություն, անելիք
- բանված, շինված
- երկ, երկասիրություն, աշխատություն, ստեղծագործություն
- արտադրանք
- հարաբերություն, փոխհարաբերություն
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- գործ ածել - տե՛ս գործածել
- գործ անել - աշխատել
- գործ բաց անել, բացել
- հոգսի, մտատանջության առիթ ստեղծել
- զբաղմունք աշխատանք ստեղծել
- տե՛ս գործ հարուցել
- գործ բռնել-աշխատանք սկսել, մի բանի ձեռնարկել
- գործ գտնել- ծառայության, վարձու աշխատանքի մտնել
- գործ գցել
- վարելու ժամանակ արտի երկու եզրին ակոս քաշել, վարելիք հողի սահմանը որոշելու համար
- տե՛ս գործի գցել
- գործ դնել
- տե՛ս գործադրել
- գործածել
- գործ կազմել - մեկի անձնական գորխը պատրաստել, համապատասխան փաստաթղթերով
- գործ կատարել
- աշխատել
- արդյունք տալ
- գործ հարուցել - դատական գործ սկսել
- գործ շինել
- աշխատել
- որևէ գործի նպաստավոր ընթացք տալ
- գործ վարել - տե՛ս գործերը վարել
- գործ տեսնել
- մի բան անել, կատարել
- որոշակի արդյունքի հասնել, որոշ դեր խաղալ, օգտակար նշանակություն ունենալ
- գործ ունենալ - զբաղված լինել, գործով ծանրաբեռնված լինել
- գործ ունենալ մեկի մի բանի հետ
- հարաբերություն, առնչություն, կապակցություն ունենալ մեկի, մի բանի հետ
- զբաղմունքով, պրոֆեսիայով մի բանի հետ կապված լինել
- բանեցնել, գործածել
- հանդիպել, ականատես լինել, գտնել, երևան բերել ◆ Այստեղ մենք գործ ունենք արտագալակտիկական նոր երևույթների հետ:
- գործը ավրել - նույնն է` գործը փչացնել (արևմտհ․)
- գործը գլուխ հանել - որևէ գործ հաջողությամբ ավարտին հասցնել
- գործը գցել մեկի վրա - իր պարտականությունը մեկ ուրիշին վստահել, հանձնարարել
- գործը երկարել -որևէ խնդրի լուծումը ձգձգվել
- գործը ընկնել մեկին - գործի լուծումը մոկից կախված լինել
- գործը լինել մեկի - (առավել. ներկա ժամանակով` իմ գործն է, քո գործն է, նրա գործն է, քո գործը չէ և այլն ) մեկին վերաբերել, մեկի իմանալիք, կատարելիք գործը լինել
- գործը ձախ գնալ - գործն անհաջող ընթացք ստանալ
- գործը վատ գնալ - նույնն է, գործը ձախ գնալ
- գործը վատ տեղ մթնել - գործը ձախողվել, անհաջող ելք ունենալ
- գործը տանել
- ղեկավարել, վարել
- դատական գործը շահել
- գործը տանուլ տալ - ձախողվել, անհաջողության հանդիպել
- գործը տեղից շարժել - գործին ընթացք տալ, գորխը լուծման ընթացքի մեջ դնել
- գործը փչանալ - որևէ գործ, մտադրություն, ձեռնարկություն խանգարվել
- գործը փչացնել - որևէ գործ, մտադրություն, ձեռնարկություն խանգարել
- գործը քանդել
- դատավճիռը բեկանել
- որևէ գործ, ձեռնարկություն խափանել
- գործը քնեցնել - գործին ընթացք չտալ, գործի ընթացքը ձգձգել խանգարել
- գործի անունն ինչ է - պարապ է, անգործ է
- գործի գցել
- շահագործման հանձնել, գործարկել (ձեռնարկություն, գործարան և այլն)
- աշխատեցնել, բանել տալ (որևէ մեխանիզմ)
- գործադրել
- գործի դնել
- մեկին աշխատեցնել, աշխատանքի լծել
- մեկի համար աշխատանք, ծառայություն գտնել, ծառայության տեղավորել
- որևէ միջոցի դիմել, որևէ միջոց գործադրել
- գործի լինել, կանգնել, մտնել - գործ, աշխատանք գտնել
- գործի կպչել, գործին տաք-տաք կպչել - եռանդով մի բանի ձեռնարկել, եռանդով աշխատել
- գործի մարդ
- աշխատասեր մարդ
- գործունյա, գործնական, գործարար մարդ
- գործի շապիկ - նույնն է՝ գործ
- գործի վեր ածել - իրագործել, իրականացնել, կենսագործել
- գործի վրա լինել - որևէ գործով զբաղված լինել
- գործից աչք բացել, բանալ, բաց անել չկարողանալ - չափազանց զբաղված լինել, ազատ րոպե չունենալ
- գործից գցել - աշխատանքին խանգարել, աշխատանքից հետ պահել
- գործից ընկնել
- աշխատանքի ճամանակը կորցնել, աշխատանքից ետ մնալ
- աշխատունակությունը կորցնել
- գործի մեջ թաղվել, խրվել - շատ զբաղված լինել, գործից աչք չբացել, զբաղմունքներով չափազանց ծանրաբեռնված լինել
- գործերը երեսի վրա թողնել - իրեն վերաբերող աշխատանքները անուշադրության մատնել, բարձիթողի անել
- գործերի վիճակ(ը) - տե՛ս իրերի վիճակ(ը)
- գաղտնիացված գործ
- գործերի կառավարչություն
- գործերի վիճակ
- դատական գործ
- կրոնական գործեր
- գործի համառոտ շարադրանք
- հանրային գործեր
- հանրային գործերի գնահատում
- հասարակական գործեր - տե՛ս հանրային գործեր
- պետական գործեր
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։