զմրուխտ

Հայերեն

Արտասանություն

ՄՀԱ: [zəmˈɾuχt]

• ՄՀԱ՝ [zmɾuχt]

վանկեր՝ զ(ը)մ•րուխտ 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *zumurruft. զմրութ ձևը փոխառված է թուրքերենից:

Գոյական

1. (երկրբ․) միներալ, բերիլի հազվագյուտ քրոմապարունակ վառ խտականաչ տարատեսակ
2. վառ կանաչ գույնի թափանցիկ թանկագին քար (հնք․) ◆ Պաստերը մարջանից էին, ծառերի տերևները՝ զմրուխտից, պտուղները՝ հակինթից։ Հովհաննես Թումանյան
3. կանաչ, բուսականություն (փխբ․) ◆ Հայրենի գետին զմրուխտ ափերին մեր հին տնակն է կքել մենավոր։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Զմրուխտ սարում երազել եմ Չնաշխարհիկ մուրազ անուշ։ Հովհաննես Թումանյան
4. կանաչություն, կանաչ ◆ Ջանում էր երևակայության աչքով տեսնել խաղողի այգիների զմրուխտը, ոսկի ողկույզներ։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Տամկացած գետնի աշնանային զմրուխտը ապրում էր վերջին օրերը։ Դերենիկ Դեմիրճյան
5. կանացի հատուկ անուն

Ածական

զմրուխտի գույնի, վառ կանաչ

Հոմանիշներ

զմրուխտաքար, սկյութիկոն, սկյութական ակն

Արտահայտություններ

զմրուխտ թռչուն - հեքիաթների առասպելական, դրական հատկանիշներով թռչուն Զմրուխտ հավք՝ թռչուն, ղուշ― հեքիաթներում հաճախ հիշատակվող առասպելական թռչուն, որ հեքիաթի դրական հերոսին թռցնում է ցանկացած վայրը կամ իր երգով հարաշքներ է գործում ◆ Ու պատմում է նա (Նեսոն) Հուրի փերիներից, Զմրուխտ ղուշից, լիս ու մութ աշխարհից։ Հովհաննես Թումանյան

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Հողմիկ Սարգսյան, Ռուզաննա Սարգսյան, Երկրաբանական տերմինների եռալեզու հանրագիտական բառարան, Երևան, «Զանգակ», 2014 — 672 էջ։