ժպիտ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ʒpit]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ժպիտ
վանկեր՝ ժ(ը)•պիտ
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Ծագումն անհայտ է։ Նմանությունը հնդեվրոպական *guhemb- «ուրախ ցատկոտել» արմատի հետ պատահական պետք է համարել։
Գոյական
- դեմքի մկանների շարժում, որը ցույց է տալիս ծածազելու տրամադրություն կամ արտահայտում է ողջույնի՝ գոհունակության՝ հաճելիության զգացմունք, թեթեվակի՝ անձայն ծիծաղ
- (փխբ․) ուրախություն, դեմքի պայծառ՝ ուրախ արտահայտություն ◆ Բոլորի աչքերի մեջ պայծառ ժպիտ կար և գոհունակություն։ (Ավետիք Իսահակյան)
- (փխբ․) հաճելի գույներից՝ լույսից՝ գեղեցկությունից արտափայլող պայծառություն՝ շոյող ջերմություն ◆ Նրանց ժպիտը զվարթ , կուսական, ու արշալուսի նաման է այնքան։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխբ․) փայլելը, շողալը◆ Մանիշակը յուր ժպիտը իմ աչքին է պարգևում։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- խնդուք (արևմտհ․) , ժպտանք (հնց․)
- տե՛ս քմծիծաղ
- տե՛ս ուրախություն
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- ժպիտ կտրել- ժպիտով փայլել, ժպիտի արտահայտությամբ համակվել ◆ Նրան նայու է գեղեցիկ և քնքուշ մի դեմք, ամբողջապես երաջանկության ◆ ժպիտ կտրած։ (Նար-Դոս)
- ժպիտ երևալ՝ խաղալ- ժպիտի արտահայտություն ընդունել ◆ Նրա ցանաքած և խորշոմներով ծակծկված դեմքի վրա հալչում էր երջանկության ժպոիտը։ (Շիրվանզադե)
- ժպիտ խաղացնել- ժպիտի արտահայտություն տալ ◆ Ապրում է սերը , ժպիտը ծաղկում։ Հովհաննես Թումանյան
- ժպիտ բաժանել- ամենքին ժպտալ
- կյանքը ժպտալ մեկին- տե՛ս կյանքի տակ
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։