խոցել

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [χɔˈt͡sʰɛl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ խոցել

վանկեր՝ խո•ցել 

Կազմություն

Արմատ՝ խոց, վերջածանց՝ -ել:

Բայ

1. զենքով կամ ծակող գործիքով խոց՝ վերք հասցնել, ծակել, վիրավորել ◆ Նիզակով խոցեց կուրծքը։ ◆ Դավադիր նետերը խոցում էին: Դերենիկ Դեմիրճյան
2. առհասարակ՝ վիրավորել ◆ Գնդակը խոցել է սիրտը։
3. (փխբ․) խփել, հարվածել, դիպցնել ◆ Հրաձիգը շատ հեռվից խոցեց թիրախը։
4. (փխբ․) թշնամուն վնասել, հակառակորդին պարտության մատնել ◆ Շատերը հարձակումներ գործեցին զեկուցողի վրա, բայց խոցել չկարողացան։
5. (փխբ․) ծանր ցավ՝ վիշտ պատճառել, հոգեկան տառապանք պատճառել ◆ Եվ սերդ սիրտս կարեվեր խոցեց: (Ավետիք Իսահակյան)
6. (փխբ․) կծու խոսքով՝ արհամարհական վերաբերմունքով և այլնով վիրավորանք հասցնել ◆ Հեգնությունը խոցեց Մարզպետունու սիրտը (Մուրացան) ◆ Իսկ Արզումանն առիթ չէր փախցնում խոցելու նրան։ (Ակսել Բակունց)
7. (փխբ․) սուր՝ խորաթափանց ու շեշտակի հայացքով նայել ◆ (Լազգին) վառվող աչքերով սկսեց տնտղել ու խոցել դեմը նստած կանանց դեմքերը։ Եղիշե Չարենց
8. (փխբ․) հակառակորդի դարպասը գրավել՝ գնդակ նետել ևն ◆ Հյուրերը ոչ մի անգամ չկարողացան խոցել դաշտի տերերի դարպասը։

Հոմանիշներ

1. վիրավորել, խոցահարել, ծակել (ժղ․), խոցոտել (շատ տեղերից), խողխողել, (գվռ․) մախառել, ճիլատել (սուր զենքով), սվինահարել (սվինով), դաշունահարել (դաշույնով), սրախողխող անել
2. (փխբ․) կսկծեցնել, վշտացնել, սիրտը ծակել, սրտին դիպչել, սրտին կպնել, սիրտը կոտրել, սիրտը էրել, սիրտը այրել, սիրտը խաշել, սիրտը մաշել, սիրտը խոռել, սիրտը վառել, սիրտը տրորել, սիրտը ավրել, սիրտը քանդել

Արտահայտություններ

Խոնարհում

Անորոշ դերբայ խոցել Ենթակայական դերբայ խոցող Հարակատար դերբայ խոցած Համակատար դերբայ խոցելիս Անկատար դերբայ խոցում Վաղակատար դերբայ խոցել Ապակատար դերբայ խոցելու Ժխտական դերբայ խոցի անձ եզակի հոգնակի առաջին երկրորդ երրորդ առաջին երկրորդ երրորդ Սահմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Անկատար ներկա խոցում եմ խոցում ես խոցում է խոցում ենք խոցում եք խոցում են Անկատար անցյալ խոցում էի խոցում էիր խոցում էր խոցում էինք խոցում էիք խոցում էին Ապակատար ներկա խոցելու եմ խոցելու ես խոցելու է խոցելու ենք խոցելու եք խոցելու են Ապակատար անցյալ խոցելու էի խոցելու էիր խոցելու էր խոցելու էինք խոցելու էիք խոցելու էին Վաղակատար ներկա խոցել եմ խոցել ես խոցել է խոցել ենք խոցել եք խոցել են Վաղակատար անցյալ խոցել էի խոցել էիր խոցել էր խոցել էինք խոցել էիք խոցել էին Անցյալ կատարյալ խոցեցի խոցեցիր խոցեց խոցեցինք խոցեցիք խոցեցին Ըղձական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի խոցեմ խոցես խոցի խոցենք խոցեք խոցեն Անցյալի ապառնի խոցեի խոցեիր խոցեր խոցեինք խոցեիք խոցեին Պայմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի կխոցեմ կխոցես կխոցի կխոցենք կխոցեք կխոցեն Անցյալի ապառնի կխոցեի կխոցեիր կխոցեր կխոցեինք կխոցեիք կխոցեին Հարկադրական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի պիտի խոցեմ պիտի խոցես պիտի խոցի պիտի խոցենք պիտի խոցեք պիտի խոցեն Անցյալի ապառնի պիտի խոցեի պիտի խոցեիր պիտի խոցեր պիտի խոցեինք պիտի խոցեիք պիտի խոցեին Հրամայական եղանակ դու դուք Ապառնի խոցի՛ր խոցե՛ք

Բաղադրյալ բառեր
խոցելի խոցելիություն խոցվել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ gore, pierce, spear, taunt, impale, wound գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ ранить (ru) ‎(ranitʹ), поранить (ru) ‎(poranitʹ), уязвлять (ru) ‎(ujazvljatʹ), уязвить (ru) ‎(ujazvitʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։