ծուծ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծուծ

վանկեր՝ ծուծ 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Թերևս հնդեվրոպական ծագման ծիծ բառի ձայնադարձային ձևը։ Աճառյանը համարում է «կովկասյան» (քարթվելական) ծագման բառ՝ բերելով մի շարք բառեր՝ վրացերեն juju «ծիծ», cov(n)a «ծծել, ծծում», cucna «ծծել, ծծում», cuci «արատ», cucva «խոնավացնել, թրջել», cici «ծիծ», այլև նշում է այլ լեզուներից համատիպ պատկերավոր-բնաձայնական կազմություններ։ Մեր օրերում առանձնացվում է քարթվելական *cow- «ծծել» արմատ, որի համար նշվում են նախյան-դաղստանյան զուգահեռներ։

Գոյական

  1. սնամեջ ոսկորների միջի ճարպային նյութը, ոսկրածուծ
  2. տե՛ս ուղեղ
  3. (փխբ․) էություն
  4. (փխբ․) նյութական բարիք՝ ունեցվածք, հարստություն
  5. (փխբ․) ծառի բնի և առհասարակ՝ բույսի ցողունի հյութը, ավիշ
  6. (փխբ․) պատի մեջ լցված շաղախ, լիցք
  7. (կնչ․) բնի, ճյուղի և արմատի կենտրոնում գտնվող հիմնական պարենքիմային հյուսվածք

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. ոսկրածուծ, ոսկրուղեղ, ծուծք, ծծրուք (գվռ․)
  2. տե՛ս ուղեղ
  3. ավիշ
  4. տե՛ս էություն
  5. տե՛ս լիցք
  6. տե՛ս հարստություն

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. ծուծը բարակ - խելքից պակաս, թեև
    1. նվազ, վտիտ, նիհար
  2. ծուծը ծծել - մեկի նյութական բարիքներից օգտվել, մեկի հաշվին ապրել
    1. հարստահարել, կեղեքել
  3. մինչև ծուծը կամ մինչև ոսկորների ծուծը - ամբողջովին, ամբողջապես, ամբողջ էությամբ
  4. ◆ Առանց համեմունքի համեղ մսաջուր պատըաստելու համար ավելի հարմար են կովի մսի ազդրամասը և ծուծ ունեցող մսերը (Դասագիրք)
  5. ◆ Նրա կյանքի ամեն մի րոպեն մի հարձակում է կյանքիս ծուծի դեմ Շեքսպիր
  6. ◆  Թող կղերի փառասեր, արծաթամոլ սև խուժանը ազգւ ծուծը ծծելով կյանք վայելե։ (Րաֆֆի)
  7. ◆ Աջ և ձախ պատերի ծուծը խիտ է։ (Վիգեն Խեչումյան)
  8. ◆ Ամբողջ կյանքն ընթացել է այսպիսի սև, մթին, կեղտոտ ու լպրծուն ուղիով և ապականվել մինչև ոսկորների ծուծը։ (Արսեն Տերտերյան)
  9. ◆ Խոնարգվում էր այդ կինը մինչև ոսկորների ծուծը։ (Վահան Թոթովենց)
  10. ◆ Դա բյուրոկրատ է մինչև ոսկորների ծուծը։ Թարգմ.
  11. ◆ Խաչագողություն չէ՞, իր ամբողջ կյանքում այս և այն հայր սուրբի հետ մասլահաթներ անել, ամեն ստորություն հանձն առնել և մինչև անգամ կավատության պաշտոն կատարել, որ կարելի լինի նրանց կսակի ծուծը ծծել։ (Րաֆֆի)
  12. ◆ Մեկը ծուծը բարակ մարդ սկսեց իր բարեկամին էս ձևով մեկ գիր գրել։ (Խաչատուր Աբովյան)

Աղբյուրներ[խմբագրել]

  • Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
  • Ժ․ Հ․ Վարդանյան, Հ․ Յա․ Սայադյան, Անտառագիտական և կանաչապատման տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Երևան, «ՀՀ ԳԱԱ բուսաբանական ինստիտուտի հրատարակչություն», 2008 — 338 էջ։
  • Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։