կապել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [kɑˈpɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ կա•պել
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Բայ
- պարանով, լարով և այլն երկու բան իրար միացնել, կապակցել ◆ Նավերը ափից կապեցին։ Հովհաննես Թումանյան
- իրար հետ միացված բաների փնջի կամ խրձի պարան, փոկ ժապավեն և այլն փաթաթել, չբացվելու, ցրիվ չգալու համար ◆ Խրձերը կապում էին կեմով ◆ Մետաղյա ճաղերը կապել էին հաստ լարերով։
- պարանի, լարի և այլն ծայրը փաթաթել մի բանի և հանգուցել ◆ Ձիու երասանակի փոկերը կապեց ծառաբնից։
- թելով, փոկով, և այլն մի բան փաթաթելով ամրացնել մարմնի վրա գուլպաները տրեխները կապել ◆ Երեխային կապել էր մեջքին։
- մարմնի վրա փաթաթելով, ամրացնել ճարմանդներով, հանգույցով, կոճակով և այլն գոտին կրծկալը կապել
- հաղորդակցություն, կապ ստեղծել ◆ Կածանը թույլ երակի պես գյուղը կապում էր շրջկենտրոնին։
- որևէ բանի հետ միացնել, կառչած պահել, շփման հարաբերության մեջ պահել ◆ Երկրի հետ նրան ոչինչ չի կապում։ Հովհաննես Թումանյան
- փաթաթել (լաթով, վիրակապով և այլն) ◆ Կապեցին գլուխը, դրին անկողին։ Եղիշե Չարենց
- կապանք դնել, կապկպել, զրկել շարժվելու հնարավորությունից ◆ Կապեցին գերու ձեռքերն ու ոտքերը։
- կառուցել, շինել ◆ Գետերի վրա կապեց կամուրջներ։ (Ակսել Բակունց)
- իրար միացնել, կցել ամուր կերպով միակցել ◆ Անկյունաքարը կապում է երկու կողմի քարերը։
- երևույթների մեջ ներքին կամ ստեղծել, առնչակցել ◆ Եղբորդ մահն այս կամ ան կերպ կապում ես իսկապես Աշխենի հետ։ (Նար-Դոս)
- կախման մեջ դնել, պայմանավորել ◆ Իմ հարցը մի՛ կապիր քո գնալու հետ։
- արգելք ստեղծել, խանգարել, խոչնդոտել, փակել ◆ Ձյունը կապել է ճանապարհը։
- լռեցնել, պապանձեցնել լեզուն բերանը կապել
- փորը ամրացնել, պնդացնել
- ավարտել, վերջացնել ◆ Այստեղ էլ պիտի կապեիք ձեր պատմվածքը։ (Գրական թերթ)
- հեռախոսային, հեռագրային և այլն կապը միացնել ◆ Հեռախոսավարուհին նրան կապեց կենտրոնի հետ։
- հոգեկան կապ, սեր, մտերմություն ստեղծել, մտերմացնել ◆ Այդ դեպքը նրանց ամուր թելերով կապեց իրար։
- կապ, հարաբերություն, շփում ստեղծել ◆ Ծանոթություն կապել: (Հ. Սենկևիչ)
- ազատությունից զրկել, կաշկանդել ◆ էերեղան է, որ ձեռքս ու որք կապել է։ (Գրական թերթ) (փխբ․)
- շփոթեցնել, շփոթության մեջ գցել (գվռ.)
- հոդակապով միակցել, միացնել, հոդավորել (տեխ․)
- կապակցություն ստեղծել, կապակցել, շաղկապել (լեզվբ․)
- կազմել, ձևացնել (աչքերը կապել, դաշն կապել, երգ կապել) ◆ Ծուխը ոլորվեց, հարցական նշաններ կապեց Անդրանիկի դեմքին։ (Բ. Վերդյան) (փխբ․)
- (նորբ․) (խսկց․) (փխբ․) պայմանավորվել, համոզել, խոստումներ տալ, լեզու բանեցնել որևէ կնոջ հետ կապեր ստեղծելու համար ◆ Ավտոբուսի վարորդը «կապեց» ուղևորուհուն։ Լրագիր (թերթ) ◆ Հաճախ լինում են այնպիսի դեպքեր, երբ այցելուները փորձում են «կապել» մատուցողուհիներին։ Շրջան
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- կապակցել, կառանել (պինդ), թոկել, պարավանդել (ժղ․), կապ անել (ծայրը ծայրին բերել, կալուկապ անելկապանք դնել) (եկու բան իրար միացնել)
- տե՛ս կապկպել
- տե՛ս փաթաթել
- տե՛ս միակցել, միացնել
- տե՛ս հանգուցել
- տե՛ս պայմանավորել
- տե՛ս կաշկանդել
- կալել-կապել, կալ կապս անել, կալուկապ անել (կախարդությամբ, կախարդանքով զբաղվել) (գվռ.)
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն բայեր
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Քաղվածք/Եղիշե Չարենց
- Քաղվածք/Ակսել Բակունց
- Քաղվածք/Նար-Դոս
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Հայերեն բառեր տեխնիկական իմաստով
- Հայերեն բառեր լեզվաբանական իմաստով
- Հայերեն նորաբանություններ
- Հայերեն բառեր խոսակցական իմաստով
- Քաղվածք/Լրագիր (թերթ)
- Հայերեն բառեր ժողովրդական իմաստով
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից