ձեռք բարձրացնել

Հայերեն դարձվածք

1. 1. (ձեռք վերցնել՝ վրա բերել՝ (խսկց․) վեր առնել, (հզվդ․) բռունցք՝ մատ բարձրացնել) խփել. խփելու պատրաստվել. ծեծել ◆ - Ձե՛նդ,-գոռաց Առաքելը, հետն էլ՝ ձեռք բարձրացրեց կնոջ վրա։ ◆ - Ինձ պետք չէ կնկա վրա ձեռք բարձրացնող մարդը։ (Գուրգեն Բորյան) ◆ Ես քու յոթը պորտդ... եթե անգամ մըն ալ ձեռք բարձրացնես այս ծերունիներուն վրա։ ԳԱճ. ◆ - Վրաս ձե՛ռք վերցնել, ալ ամեն ինչ վերջացավ, հիմա հորս տունը պիտի երթամ։ (Գրիգոր Զոհրապ) ◆ Չհամարձակվել ձեռք վերցնել կամ գավազան բարձրացնել հայոց ազգի զավակները գանակոծելու և գիշատելու համար։ (Միքայել Նալբանդյան) ◆ - Սա՛տկած շուն, քո ի՞նչ հաղդն [«իրավունքն»] ա կնիկարմատի ձեռ վրա բերես: (Խաչատուր Աբովյան) ◆ - Մեր շունը մեր աչքին սաղ սուղ է, դուն ի՞նչ կ'արժես անոր քով, որ անոր ձեռք վեր կ'առնես: Օշ. ◆ Այնքան դառնորեն լացավ երբ Քարլ և Ճոզեֆ [Ջոզեֆ] իրարու բռունցք բարձրացուցին: ՎՍար. ◆ - Մոր պսակվելու օրից, տանս տղամարդը վրաս մատ չի բարձրացրել: (Պերճ Պռոշյան) ◆ Ինքը մովրովն էլ իրավունք չունի մի հատ բարձրացնել նորա վերա: ն
   2. ուժ գործադրել ◆ Եղբայրը ձեռք է բարձրացրել եղբոր վրա, ընկերը՝ ընկերոջ, բարեկամը՝ բարեկամի: ՆԱդ.
   3. բռնություն գործադրել, բռնանալ ◆ Ձեռք էին բարձրացնում բոլոր հսկաների և դյուցազունների վրա տիրապետելու։ Խոր. ◆ - Ո՛չ մի հագարացի չի համարձակվիլ ձեռք բարձրացնել քեզ վրա: (Մուրացան)
   4. ոտնձգություն անել ◆ Եվ որովհետև ազգության հայտարարը դարձել է եկեղեցին, ապա ուրեմն նորա վերա ձեռք բարձրացնողը ձեռք է բարձրացնում ազգի վերա։ (Միքայել Նալբանդյան) ◆ Ձևացնում է, թե ձեռք է բարձրացնում միայն մեր երկրի շահերի վրա։ «ՍՀ» ◆ համեմատության համար՝ Ինքը...եթե (գործը) ունենար էլ՝ երբեք ձեռք չէր բարձրացնի սեփական բեղերի դեմ։ Գուրգեն Մահարի

Աղբյուրներ

1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։