մատով չկպչել

Հայերեն դարձվածք

1. չծեծել ◆ -Հերս ի՞նչ կասի, թե լսեց Սարոյենց Թորոսը, էն քնծռոտ Թորոսն ինձ ղամիչով [«մտրակով»] ծեծեց ու ես սկի մեկ մատո՝վս էլա չկպա նրան։ Վրթանես Փափազյան ◆ -Արություն, խոմ չ՞ի ծեծում քեզ։ -Ո՛չ, ահա չորս տարի է ես դրա մոտ եմ, դեռ ոչ մի անգամ մատով դիպած չէ ինձ։ (Ղազարոս Աղայան) ◆ Իմ մայրիկը խիստ էր, թեև ոչ ինձ, ոչ էլ ինձնից երկու տարով մեծ քրոջս երբեք մատով կպած չկար։ (Խաժակ Գյուլնազարյան) ◆ համեմատության համար՝ -Սարնից հետո Երանին մատով կպել ես, տունդ կվառեմ։
2. չնեղացենլ․ չանհանգստացնել․ ձեռք չտալ ◆ Ախր հայտնի է, որ Ենարամանց Գարեգինը, այսինքն՝ հայրս, ոչ մեկին իր օրում մատով կպած չկա։ ◆ Գիտեին, որ գյուղ մտնողը Անդրանիկ փաշի բանակն է՝ ոչ ոքի մատով չի դիպչի։ Մուշեղ Գալշոյան ◆ Թերևս պատմագիրը վեղարավոր լիենլուն, յակնածութենէ [հակնածութենե, «ակնածանքից»], անոր մատ չեն համարձակիր դպցնել։
3. չդիպչել, ձեռք չտալ ◆ Յուրաքանչյուր շենքի առջև ու բակում խաղողի վազերն են մագլցում պատերն ի վեր՝ արևահամ ողկույզներըփռած ի ցույց ամենեցուն, և որ ոք մատով չի դիպչում։ Եր ◆ Նրան խաղալիք էին նվիրում, խաղում էր մեկ-մենակ, նույնիսկ չէր թողնում մեկը մատով դիպչեր դրան։ «Կանչ» ◆ Հիմա հասկացաք ա՛լ որ այս թաղին մատ դպցնելու չէ, եթե չեք ուզեր ավելի ևս վատթարացունել զայն։ Հակոբ Պարոնյան

Աղբյուրներ

1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։