մտածել, մտքեր ունենալ ◆ - Ինչո՞ւ մեղք պիտի ըլլա, մտքեդ անցընե՞լն ալ մեղք է։ Չկերա որ, մտքես անցուցի։ (Հակոբ Մնձուրի)
մտածել, մտադրվել ◆ Անոնք իրենց մտքեն անցուցածները իբր կատարած պատմելով կը պարծենայի իրարու։◆ - Մտքես իսկ չանցուցի քեզի պես ապօրինի ու ոճային միջոցներու դիմել։ Շահան Շահնուր◆ Մտքին պոչեն իսկ չէ անցուցած այդ տեսակ պառավական սուտ ու փուտ բաներով վնաս հասցնել ճանտառմային [ջանդառմային, «ոստիկանին»]։ Շահան Շահնուր
մտածել, մտքի հանգել, գլխի ընկնել ◆ Բայց մտքե չեն անցուցած աշխատողին տունը մտնել ու անոր լուծքը առաջին ձգել։ Հակոբ Օշական
պատկերացնել․ երևակայել ◆ Բնավ մտքերնեն չէին անցուցած որ հայերը կրնային այդքան կարճ ժամանակվան մեջ կազմակերպվիլ և աչքի դեմ աչք ու առկայի դեմ ակռա հանել, փոխվրեժի դիմելով։ «Գրական թերթ»◆ Ես ըլլայի, դուք ըլլայիք մտքերնուս կրնայի՞նք անցընել թե այս խելոքիկ-խելոքիկ պտըտողին աչքը կիներուն էր։ (Հակոբ Մնձուրի)
մտածել, կարծել․ ենթադրել ◆ - Բնավ ձեր մտքեն չանցունեք թե այս մարդը մեկ ու կես ոսկի փրցնելու համար զիս տեսնելու եկավ։ Հակոբ Պարոնյան◆ Անվայել էր մեծերուն ներկայությանը իր էրիկովը հետաքրքրվիլը, որպեսզի մտքերուն չանց[ը]նեն թե իր մարդը տեսնել եկեր էր։ (Հակոբ Մնձուրի)
ակնկալել ◆ Հարցարանը հրատարակող հանդեսը․․․երբեք մտքեն չ'անցըներ [չա՛նցըներ] որ իր ընդունելիք պատասխանները անպատճառ համակարծիք ըլլան իրենին հետ։ Արտաշես Հարությունյան
վերհիշել ◆ Վարդանը կարմրեցավ․ արագ մը անցուց իր մտքեն խոսքերը, որ նախապես պատրաստ էր։ Համաստեղ
