ցուրտ

Վիքիբառարան-ից

'''''''''''

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ Ցուրտ

վանկեր՝ ցուրտ 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *sk՛urd-՝ *k՛euero- (*skord) «հյուսիս, հյուսիսային քամի» արմատից. հմմտ. ուկրաիներեն сивер «ցուրտ»։

Գոյական

  1. ցրտություն
  2. սառը եղանակ
  3. սարսուռով պատող զգացմունք (փխբ․)

Ածական

  1. ցածր կամ հարաբերականորեն ցածր ջերմություն ունեցող ◆ ցուրտ եղանակ, օդ։
  2. տևական՝ կայուն սառնամանիքներ ունեցող՝ անող ◆ ցուրտ ձմեռ
  3. ջերմություն չտվող՝ չտարածող ◆ Ձմռան ցուրտ արև։
  4. սառը, զովացուցիչ, ոչ տաք, պաղ ◆ Մեկը չկար, որ տար գեթ մի բաժակ ցուրտ ջուր։ Հովհաննես Թումանյան
  5. չջեռուցված, չտաքացած ◆ Ցուրտ սենյակ՝ դահլիճ։
  6. (ժղ․) սառած, տաքությունը կորցրած, հարկ եղած տաքությունը չունեցող, պաղած ◆ Ցուրտ թեյ՝ ճաշ։
  7. (փխբ․) սառը, զգացմուքայնությունից՝ ջերմությունից զուրկ, ոչ մտերմական ◆ Ցուրտ վերաբերմունք։
  8. (փխբ․), (բնստ․) կրքից՝ հոգեկան ջերմությունից՝ խանդից զուրկ ◆ Ցուրտ հոգիներ։
  9. (փխբ․) սարսուռով պատող, սարսռեցնող ◆ Նրա հոգով մի ցուրտ սդող Էր անցնում։
  10. (փխբ․)չոր, ոչ հաճելի, խիստ ◆ Աղոթող բառերից բացի սրանց բերանից դեռ մի ցուրտ խոսք չի դուրս եկել (Սուրեն Այվազյան)
  11. (փխբ․) սառը և անհրապույր ◆ Յուրաքանչյուրը պիտի մեկնի տարբեր ուղղությամբ՝ մինչդեռ մեր խեղճ, ծերուկ, լավ Ռընարը՝ ցուրտ դամբարանին մեջ։ Վազգեն Շուշանյան

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. ցրտություն, պաղություն (արևմտհ․), սառնամանիք, սառնություն
  2. տե՛ս սարսուռ
  3. սառը, պաղ, (արհմրհ․), ցրտաշունչ, բքաշունչ, ցրտասառույց, ցրտասարսուռ, հյուսիսաշունչ, (հզվդ․), (գվռ․), զնգռկուտ, սուռ, ուծի
  4. տե՛ս զովացուցիչ
  5. սառած, պաղած (արևմտհ․)
  6. տե՛ս անզգացմունքային
  7. տե՛ս անկիրք
  8. տե՛ս չոր

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. ցուրտ արյուն - սառնարյունություն
  2. ցուրտ պատերազմ - տե՛ս սառը պատերազմ
  3. ցուրտը խածել (խածնել) - ցուրտը տանել
  4. ցուրտը տանել
    1. ցրտից մարմինը կամ նրա մի մասը սառել՝ վնասվել
    2. ցրտահարվել
    3. սաստիկ մրսել
  5. ցուրտը (ցրտերը) ընկնել
    1. ցուրտ եղանակներն սկսվել
    2. օրվա ցուրտ ժամանակն սկսվել, օրը ցրտել
  6. ցրտերը հասնել - նույնն է՝ ցուրտը ընկնել
  7. ցրտին տալ - ցրտահարել, մրսեցնել, ցրտից վնասել

Աղբյուրներ[խմբագրել]

'''''''Թավատառ տեքստ''''Թավատառ տեքստ''