վատ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [vɑt]

արտահայտություն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ վատ

վանկեր՝ վատ 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն vat, պարսկերեն bad:

Ածական

1. բնավորության՝ հոգեբանության բացասական հատկություններ ունեցող ◆ Վատ մարդ:
2. հոռի՝ բացասական հատկություններով՝ հատկանիշներով՝ բնութագրվող, վատորակ, ցածրորակ ◆ Վատ ձեռագիր՝ ճաշ՝ արտադրանք:
3. իր գործն անհմուտ, իր գործի մեջ ոչ գիտակ՝ ոչ շնորհալի ◆ Վատ դերասան՝ գրող՝ մեխանիկ:
4. ոչ խրախուսելի, շրջապատի համար ոչ ախորժելի, պարսավելի ◆ Վատ վերաբերմունք՝ վարվելակերպ՝ շարժուձև:
5. իրեն չարդարացնող, իր նպատակին չհասնող, թույլ, անբավարար ◆ Վատ ապացույց՝ փաստարկ:
6. բարոյական տեսակետից դատապարտելի՝ պարսավելի ◆ Վատ վարք՝ համբավ՝ օրինակ:
7. տանջող, ճնշող, մռայլ ◆ Վատ տրամադրություն:
8. ծանր՝ լուրջ վիճակում գտնվող, ծանր ◆ Վատ հիվանդություն՝ վիճակ:
9. չարագուշակ ◆ Սիրտը մի վատ բան է գուշակում: Հովհաննես Թումանյան
10. թշնամական, ոչ բարեկամական ◆ Վատ հարաբերություններ:
11. անբարենպաստ վիճակում գտնվող, անբարեհաջող ◆ Գործերի վատ ընթացք:
12. խառն, մռայլ (եղանակի՝ օդի՝ կլիմայի մասին) ◆ Վատ եղանակ:
13. աննպաստ, բացասական ◆ Նրան այնքան վատ բաներ էին պատմել Լևոնի մասին: (Նաիրի Զարյան)
14. անախորժ, անդուր, գարշելի ◆ Սաքանի միտն ընկավ, թե ինչքան վատ հոտում Էր իր կնոջ բերանը: (Ակսել Բակունց)
15. ստոր, անարգ ◆ Դավաճանեց յուր երդումը և խաբեց… վատ մարդ: (Րաֆֆի)
16. կասկածելի վարքի տեր, ոչ բարոյական ◆ Վատ տղաներով է շրջապատել իրեն:
17. աննախանձելի, անմխիթարական, ոչ մխիթարական, թշվառ ◆ Գյուղացու դրությունը, հիրավի, շատ վատ է: (Նար-Դոս)
18. անբավարար, ոչ հարկ եղածին պես, ոչ անհրաժեշտ ձևով՝ եղանակով, ոչ գոհացուցիչ ◆ Առանձին կոլտնտեսություններում վատ են նախապատրաստվում գարնանացանին:
19. ոչ սուր, բութ, թույլ (զգայարանների և զգացումների մասին) ◆ Աչքերը վատ են: ◆ Վատ լսել՝ տեսնել: ◆ Վատ լսողություն:
20. երկչոտ, վեհերոտ, վախկոտ ◆ Իսկ երբ կռիվն առնի դադար, հայտնի լինին քաջն ու վատ: Հովհաննես Թումանյան
21. սովորողների առաջադիմության գնահատական՝ անբավարար, թույլ, նշանակությամբ
22. վատություն ◆ Ի՞նչ է արել շահը ձեզ վատ: (ԼԹ)
23. վախկոտ՝ երկչոտ մարդ ◆ Վատե՛ր, որ ճիշտ վտանգի ժամուն կփախչին: (Գրիգոր Զոհրապ)
24. անարգ՝ ստոր մարդ ◆ Վատին մեկն է:

Հոմանիշներ

1. գոշ, հոռի, անպետք, անպիտան, վատշվեր, (հզվդ․)՝ զոշ, քրեիքուր, օսալ (գվռ․)
2. վատորակ, ցածրորակ, անորակ, որակազուրկ, անպետք, խոտան
3. վատթար
4. տե՛ս չար
5. պարսավելի, նախատելի, հանդիմանելի, կշտամբելի, պախարակելի, անարգելի, (հնց․) ՝ եպերելի այպանելի, ստգտանելի, դսրովելի
6. անբավարար, երկու (գնահատական)
7. տե՛ս թույլ
8. տե՛ս մռայլ
9. տե՛ս թշնամական
10. տե՛ս անբարեհաջող
11. տե՛ս աննպաստ
12. տե՛ս անհաճո
13. տե՛ս անշուք
14. տե՛ս անընդունակ
15. տե՛ս անարգ
16. տե՛ս անմխիթար, թշվառ
17. տե՛ս երկչոտ

Արտահայտություններ

1. վատ ազդել
   1. անախորժ՝ տհաճ զգացողություն առաջացնել, տհաճություն պատճառել
   2. վատ՝ բացասական ազդեցություն գործել
2. վատ աչքով նայել - անբարյացակամորեն վերաբերվել
3. վատ աստղի տակ ծնվել՝ ծնված լինել - անհաջո ղակ անբախտ լիներ
4. վատ դառնալ - իրեն վատ զգալ, անախորժ կամ հիվանդագի վիճակում լինել
5. վատ զգալ
   1. հիվանդ, տկար լինել
   2. անհարմար զգալ, ամոթալի վիճակում գտնվել
   3. անախորժ տհաճ զգացում ունենալ
6. վատ լինել
   1. տկար հիվանդ լինել
   2. անախորժ զգացում ունենալ
   3. գրգռվել
   4. լավ հետևանք չունենալ, անախորժ հետևանք ունենար
7. վատ խոսել
   1. չարախոսեր
   2. անբարենպաստ բաներ ասել մեկի հասցեին
8. վատ հոտ գալ՝ փչել - անախորժ հետեվանք իրադարձություն սպասվել
9. վատ ճանապարհ
   1. գժվարանցանելի ճանապաբհ
   2. վտանգներով լի ճանապարհ
   3. մոլար սխալ կորստաբեր ընթացք
10. վատ սովորել
    1. վատ առաջադիմություն ունենալ
    2. երես առնել, շփանար
    3. ոևէ բանի ընտելացած լինելով կամ որևէ բանից ախորժելով միշտ նույնին ձգտեր
11. վատ տեղ մթնել - տե՛ս օրը վատ տեղ մթներ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ bad գերմաներեն՝ schlecht իսպաներեն՝ mal իտալերեն՝ cattivo հոլանդերեն՝ slecht շվեդերեն՝ dålig պորտուգալերեն՝ mau ռուսերեն՝ плохой (ru) ‎(ploxoj) վրացերեն՝ ცუდი ֆրանսերեն՝ mauvais

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։