Հայերեն

«կարմիր» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

ՄՀԱ՝ [kɑɾˈmiɾ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ կարմիր

վանկեր՝ կար•միր

կարմիր

կարմիր

Գույներ

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ karmīr. հմմտ. սողդերեն karm’īr, միջին պարսկերեն kālmīr:

Գոյական

սպեկտրի յոթ հիմնական գույներից մեկը՝ նարնջագույնին հաջորդողը, արյան գույնը
(փխբ․) սկի, ոսկեդրամ
(փխբ․) տանձի և խնձորի մի տեսակ
հոգնակի- կարմիրներ՝ բոլշևիկներ

Ածական

կարմիր գույն ունեցող, արյան գույնի, կարմրագույն
արյան բուռն հոսանքից կարմրած դեմքով, շիկնած
(փխբ․) առողջ՝ կարմրագույն դեմքով, կարմրաթուշ, կարմրադեմ
(փխբ․) քաղաքական համոզմունքներով ծայրահեղ ձախ
(փխբ․) հեղափոխական, կոմունիստական
(փխբ․) սովետների երկրին հատուկ՝ վերաբերող, սովետական
(փխբ․) գեղեցիկ, հաճելի, պայծառ
(փխբ․) բարեբաստիկ, երջանիկ, բախտավոր
(փխբ․) արյունոտ, արյունալի
(փխբ․) շիկանալով կարմիր գույն ստացած, շիկացած

Հոմանիշներ[խմբագրել]

կարմրագույն, կարմրաթույր, կարմրերանգ, կարմիրերանգ, կարմրորակ, արնագույն, հրագույն, ատրագույն, բոցագույն, կրակագույն, կրակերանգ, շառագույն, շիկակարմիր, վարդակարմիր, կարմրաբոսոր, կարմրուկ, ալ, ալկարմիր, բոսորագույն, բոսորերանգ, բոսորաթույր, բոսոր, բալագույն, բալերանգ, բոցարյուն, կակաչագույն, (հնց․)՝ կարմրերփն, կարմրերփին, կարմրերփյան, լալ (գվռ․)
տե՛ս ոսկեդրամ
տե՛ս բոլշևիկ
տե՛ս կարմրադեմ
տե՛ս արյունոտ, արյունալի
տե՛ս խորհրդային

Արտահայտություններ[խմբագրել]

կարմիր անկյուն - շինություն կամ սենյակ հիմնարկության կից, որտեղ քաղաքական կամ կուլտուր-լուսավորական աշխատանքներ են կատարվում
կարմիր արև
1. գեղեցիկ՝ պայծառ արեգակ
2. բախտավոր կյանք
կարմիր բանակ - խորհրդային բանակի անվանումը 1918-1946 թվականներին
կարմիր դրոշակ
1. ընդհանրապես հեղափոխության դրոշակ
2. մասնավորապես՝ խորհրդային իշխանության պետական կարմրագույն դրոշակը

Բաղադրյալ բառեր
կարմիրբանակային կարմիրգվարդիական կարմիրերանգ կարմիրթև կարմիրխաչավոր կարմիրնալ կարմիրնավատորմային կարմիրտակ կարմիրքար կարմրաբանջար կարմրաբաշ կարմրաբոսոր կարմրաբորբ կարմրագագաթ կարմրագալար կարմրագդակ կարմրագեղ կարմրագի կարմրագիր կարմրագլուխ կարմրագնդիկ կարմրագորշ կարմրագույն կարմրագունել կարմրագունություն կարմրագունում կարմրադեղին կարմրադեղնավուն կարմրադրոշ կարմրաերես կարմրազարդ կարմրազգեստ կարմրազրահ կարմրաթաթ կարմրաթաթիկ կարմրաթշիկ կարմրաթուխ կարմրաթուշ կարմրաթուշիկ կարմրաթև կարմրաթևիկ կարմրաժեռ կարմրաժպիտ կարմրալանջ կարմրալաչակ կարմրալար կարմրալույս կարմրախայտ կարմրախառն կարմրախեժ կարմրախնձոր կարմրախտ կարմրածածան կարմրածաղիկ կարմրածառ կարմրածիր կարմրածոր կարմրածուխ կարմրածուփ կարմրակազմ կարմրակալել կարմրակալում կարմրակաղամբ կարմրակապույտ կարմրակավ կարմրակավագույն կարմրակատար կարմրակատարիկ կարմրակեզ կարմրակերպ կարմրակն կարմրակոլոլ կարմրակող կարմրակույր կարմրակուտ կարմրակուրծք կարմրակուրություն կարմրակտուց կարմրակրակ կարմրահատ կարմրահատակ կարմրահատիկ կարմրահեր կարմրահող կարմրաձուկ կարմրամազ կարմրամանուշակագույն կարմրամաշկ կարմրամոխրագույն կարմրամորթ կարմրամորուք կարմրամռութ կարմրայտ կարմրան կարմրանազգի կարմրանազգիներ կարմրանալ կարմրանախշուն կարմրանարնջագույն կարմրաներկ կարմրաներկել կարմրաներկում կարմրաներկվել կարմրանիշ կարմրանիվ կարմրանման կարմրաշագանակագույն կարմրաշառայլ կարմրաշեկ կարմրաշեն կարմրաշող կարմրաշոր կարմրաշուրթ կարմրաշպար կարմրաշպարել կարմրաոսկեգույն կարմրաոտ կարմրաչ կարմրաչյա կարմրաչք կարմրապատյան կարմրապեծիկ կարմրապոչ կարմրապոչիկ կարմրապուտ կարմրապռոշ կարմրապտկիկ կարմրասարեկ կարմրասիրտ կարմրասունկ կարմրաստղ կարմրաստղավոր կարմրասրուն կարմրավազ կարմրավառ կարմրավարդ կարմրավերտ կարմրավզկապ կարմրավուն կարմրավունություն կարմրատակել կարմրատակեցնել կարմրատակում կարմրատանիք կարմրատապ կարմրատապակ կարմրատեսիլ կարմրատիպ կարմրատող կարմրատոտիկ կարմրատուտ կարմրացորեն կարմրափայլ կարմրափթիթ կարմրափողկապ կարմրափոշի կարմրափրփուր կարմրաքամի կարմրաքար կարմրաքիթ կարմրեզր կարմրել կարմրերփն կարմրեցնել կարմրիկ կարմրոտ կարմրոտանի կարմրոտել կարմրոտիկ կարմրոտն կարմրոտնիկ կարմրոտություն կարմրորակ կարմրություն կարմրուկ կարմրուկավոր կարմրում կարմրվոր կարմրտել կարմրցնել կարմրօձիք

Թարգմանություններ[խմբագրել]

Թարգմանություն

անգլերեն։ red (en)
արաբերեն։ أَحْمَر (ar) ար ‎(ʾaḥmar)
բիրմաներեն։ နီ (my) ‎(ni)
գալիսերեն։ vermello (gl)
գերմաներեն։ rot (de)
դանիերեն։ rød (da)
էսպերանտո։ ruĝa (eo)
թայերեն։ แดง (th) ‎(dɛɛng)
իդո։ reda (io)
իսպաներեն։ rojo (es)
իտալերեն։ rosso (it)
լաոսերեն։ ແດງ ‎(dǣng)

լյուքսեմբուրգերեն։ rout (lb)
հոլանդերեն։ rood (nl)
հունարեն։ ερυθρός (el) ‎(erythrós), κόκκινος (el) ‎(kókkinos), άλικος (el) ‎(álikos)
ճապոներեն։ 赤い (ja) ‎(あかい, akai)
մալթայերեն։ aħmar (mt) ար
շվեդերեն։ röd (sv)
չինարեն։
հյուսիսային չինարեն։ 紅 (zh), 红 (zh) ‎(hóng)
պորտուգալերեն։ vermelho (pt)
ռուսերեն։ кра́сный (ru) ‎(krásnyj)
վիետնամերեն։ đỏ (vi)
ֆրանսերեն։ rouge (fr)

Աղբյուրներ[խմբագրել]

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։