Jump to content

հույս

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

«հույս» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Դասական ուղղագրութեամբ՝ յոյս

վանկեր՝ հույս 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *peu-k- (*peu- «հուսալ», որ հավանաբար կապված է *peu- «հետազոտել, հասկանալ» արմատի հետ). հմմտ. հին սլավոներեն upovati «հուսալ, հույս դնել, ապավինել». հայերեն և սլավոներեն ձևերի հիման վրա հնդեվրոպական *peu- «հուսալ» արմատի վերականգնումը Ջահուկյանինն է։ Երկու արմատների իմաստային կապը երևում է լատիներեն puto «խորհրդածել, հաշիվ անել, գնահատել, կարծել, համարել, ենթադրել» և (հին սլավոներեն) ռուսերեն пытать «չարչարել, փորձել, հետամուտ լինել» բառերից։ Եթե ստուգաբանությունը ճիշտ է, ապա հայերենը առանձնակի է կանգնած *-k- աճականով։ Ավելի քիչ հավանական է կապը ուսանիմ (< *euk- «սովորել, վարժվել, մտերիմ լինել») բառի հետ (ըստ Պեդերսենի)։

Գոյական

  1. որևէ ցանկալի բանի սպասելը՝ իրականանալու հավատով
  2. նա, որի հետ կապում են իրենց ակնկալությունը, ապավեն
  3. որևէ բանի իրականանալու՝ տեղի ունենալու՝ կատարվելու հավանականությունը

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. ակնկալություն, ակնկալիք, սպասելիք, (հզվդ․) ակնկալ, ակնկալանք, (գվռ․)՝ գուման, ումեկ, ումիկ
  2. ապավեն, ումուտ (գվռ․)

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. հույս դնել մեկի՝ մի բանի վրա - հույսը կապել մեկի՝ մի բանի հետ, ապավինել
  2. հույս կա - հնարավոր է, հավանական է
  3. հույս կապել - հույս ունենալ, հուսալ
  4. հույս չկա
    1. անհնարին է, անհավանական է
    2. անհուսալի վիճակում է
  5. հույս տանել - իր մեջ հույս արծարծել, ինքն իրեն հուսադրել, հուսալ
  6. հույս տալ
    1. խոստանալ, որ մի բան կլինի, մի բանի խոստում տալ
    2. հուսադրել
  7. հույսը կտրել՝ կտրվել՝ կորցնել - այլևս չհուսալ, հույս դնել մեկի՝ մի բանի վրա, հուսահատվել
  8. հույսը հատնել - տե՛ս հույսը կտրվել
  9. հույսը ի դերև լինել - հույսը չիրականանալ՝ զուր անցնել
  10. հույսեր սնուցել - հույսը կապել, իր մեջ հույսը վառ պահել
  11. հուսով եմ - հույս ունեմ
  12. հուսով լինել մեկի - հույսը մեկի վրա դնել
  13. հույսեր տալ՝ ներշնչել - առիթ տալ գուշակելու՝ նախատեսելու

Աղբյուրներ

[խմբագրել]