Հայերեն

վանկեր՝ ա•մուր

Ստուգաբանություն

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *moi-ro- «փայտի կառույց» նախաձևից՝ *mei- «ամրացնել» արմատից՝ ձայնավորի առայժմ անբացատրելի փոփոխությամբ և ա-ի հավելմամբ (*օ-՞). հմմտ. լատիներեն mūrus (հին՝ moiros) «պատ, պարիսպ, պատնեշ, պաշտպանություն», moe-nia (այլ ածանցով) «պարիսպ, ամրություններ, ամրացված տեղ, քաղաք, քաղաքասահման, շենք, բնակարան, պալատ», գերմաներեն *mairja «(սահմանա)ցից, (սահմանա)սյուն», այլև, թերևս, *t(h)- աճականով՝ հայերեն մոյթ (անբացատրելի ձայնավորմամբ):

Ածական

պինդ, կարծր, դժվար կոտրվող՝ կտրվող ◆ Մյուս պատի տակ կար հին, բայց ամուր... մի գրասեղան: (Գարեգին Սևունց)
ուժեղ, զորեղ ◆ Նա մնացել էր նույն վայելչակազմ, առողջ ու ամուր մարդը: Սերո Խանզադյան
հաստատուն, դիմացկուն, կայուն, անսասան ◆ Ես ժայռի նման կանգնած եմ ամուր: (Ավետիք Իսահակյան)
հաստատակամ, կայուն, անդրդվելի ◆ Նա չուներ Մւոշեղի խստասրտությունը և ոչ նրա ամուր բնավորությունը: (Րաֆֆի)
պիրկ, ձիգ ◆ Նա ամուր ձգեց գոտին շինելի վրա: (Հրաչյա Քոչար)
սերտ, հոծ, խիտ ◆ Նա ապահովության համար հեծյալների ամուր շարքերով պարսպեց Հազկերտի և շքախմբի առջևի գիծը: Դերենիկ Դեմիրճյան
ոչ թույլ, ոչ դյուրազգաց, կամքով՝ հոգեպես ուժեղ ◆ Կան մարդիկ,որ ամուր սիրտ ունեն և կարող են անդրդով դիտել ո՛չ միայն ուրիշների, այլև իրենց անձի վրա կատարված անդամատությունը: (Մուրացան)
ապահով, անվտանգ ◆ Ոստանը, միևնույն ժամանակ, ծառայում էր որպես ամուր բերդ: (Րաֆֆի)
խիստ, սաստիկ
ուժգին, թափով ◆ (Մասխարյանցը) դուռն ամուր շրխկացրեց յուր հետևից: (Նար-Դոս) ◆ Նա կրկին մուրճը առավ և առաջվանից ամուր զարկեց կոչնակին: (Մուրացան)

շարունակել․․․