ակնարկ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

վանկեր՝ ակ•նարկ 

ակնարկ1[խմբագրել]

Ծագում[խմբագրել]

Ծագել է ակն բառից, որն իր էլ հերթին՝ հնդեվրոպական նախալեզվի óki ձևից (սեռական՝ oknós, երկակի ուղղական՝ okf աչք)։

Գոյական[խմբագրել]

  1. աչքով արված նշան
  2. թեթևակի՝ թռուցիկ հայացք, նայվածք ◆ Ուզեց մի ակնարկ նետել Անթոքի տանը։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Ու կինը կպատասխաներ ծանրությամբ, առանց երեսը նայելու, անթարթ ակնարկով մը դիտելով վառարանի դռնակեն ցոլացող կարմիր բծցը։ (Գրիգոր Զոհրապ)
  3. որևէ բանի համառոտ նկարագրություն՝ քննություն՝ տեսություն ◆ Այս փոքրիկ ակնարկի շրջանակները թույլ չեն տալիս մանրամասնորեն կանգ առնելու մեր բանաստեղծի կյանքի այդ շրջանի վրա։ (Վահան Տերյան)
  4. որևէ բանի (ցանկության, կարծիքի և այլն) ոչ բացահայտ, աղոտ՝ միայն կռահվող արտահայտություն ◆ Նա ականջները սրեց որսալու գոնե մի ակնարկ, մի բա՛ն Անահիտի մասին։ Դերենիկ Դեմիրճյան
  5. նշանացի ակնարկության ◆ Թագուհին կոտրատվելով հավաքեց բաժակներն ու ակնարկով ինչ-՚որ բան հասկացրեց Ասլանին։ Սերո Խանզադյան
  6. (ռսբ․) մի բանի նմանություն
  7. (հզվդ․) ակնթարթ ◆ Դավադիր պահակները մի ակնարկում փախել, չքացել էին։ (Մուրացան)
  8. (ոճբ․) ոճական հնարանք, երբ առարկան, երևույթը կոնկրետ կերպով անվանելու փոխարեն անվանվում է այն հիշեցնող կամ նրա հետ կապված մի այլ երևույթ կամ առարկա
  9. գրական ժանր, վավերագրական գրականության տեսակներից մեկը
  10. էպիկական պատմողական գրականության ձևերից մեկը, որը նրա մնացած ձևերից տարբերվում է նրանով, որ ակնարկում ճշգրտորեն պատկերվում են իրական կյանքում տեղի ունեցող իրադարձությունները, որոնց մասնակիցներն իսկապես գոյություն են ունեցել, այն ժամանակ, երբ, օրինակ, պատմվածքի մեջ գրողը, ուսումնասիրելով կյանքի մի շարք փաստեր և ընտրելով դրանց էականն ու բնորոշը, մտահղացման և ստեղծագործական երևակայության օգնությամբ ստեղծում է ընդհանրացված պատկեր, այսինքն` պատկերում է այնպիսի իրադարձություններ, որոնք իրականում կարող էին ամենևին էլ տեղի չունենալ կամ կարող էին տեղի չունենալ այնպես, ինչպես նա պատկերել է դրանք
Հոմանիշներ[խմբագրել]
  1. ակնարկություն, ակնարկում, (ժղ․) նշմար, նշմարանք, նշմարք
  2. հայացք
Արտահայտություններ[խմբագրել]
  1. ականրկ անել - ակնարկել, ակնարկով հասկացնել ◆ Դու միայն մի ակնարկ արա և ես նրան դուրս կշպրտեմ այս տնից։ Սերո Խանզադյան
  2. ակնարկ գցել՝ ձգել՝ նետել
    1. նայել, թեթևակի ծանոթանալ
    2. համառոտակի նկարագրել՝ պատմել
  3. ակնարկներով խոսել
  4. համառոտ ակնարկ

ակնարկ2[խմբագրել]

Գոյական[խմբագրել]

  1. (գրկն․) վիպերգական՝ պատմողական գրական ժանր, որի մեջ ճշգրտորեն պատկերվում են իրական անձեր՝ իրադարձություններ ◆ «Մարտիրոս Սարյան» վերնագրով ակնարկը պատկերում է մեծ արվեստագետի գեղեցիկ ու փառահեղ կյանքից առանձին դրվագներ։ (Մամուլ)
Հոմանիշներ[խմբագրել]
  1. օչերկ (գրկն․)
Արտահայտություններ[խմբագրել]

Աղբյուրներ[խմբագրել]

  • Ֆ․Հ․ Խլղաթյան, Ոճաբանական տերմինների բառարան տեղեկատու, Երևան, ««Լույս» հրատարակչություն», 1976 — 111 էջ։
  • Ջրբաշյան Է․Մ․, Մախչանյան Հ․Մ․, Գրականագիտական բառարան (2-րդ լրաց․ և վերամշ․ հրատ․) (Լույս), Երևան, 1980 — 352 էջ։
  • Լ․ Տիմոֆեև, Ն․ Վենգրով, Գրականագիտական տերմինների համառոտ բառարան (Հայպետուսմանհրատ), Երևան, 1957 — 247 էջ։