աղաղակ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑʁɑˈʁɑk]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ աղաղակ
վանկեր՝ ա•ղա•ղակ
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Կազմված է կրկնավոր աղաղ- բնաձայնական արմատից (առկա է բարբառային աղաղել բայի մեջ)՝ -ակ վերջածանցով. բնաձայնությունը հին է և թերևս կապված հունարեն άλαλα՝ «աղաղակ», άλαλαζω՝ «աղաղակել» բառերի հետ (հնդեվրոպական * alā- բնաձայնական արմատ)։
Գոյական
- բարձր՝ խառնաշփոթ ձայներ, աղմուկ, գոռում-գոչում ◆ Բոլորն հանկարծ լսեցին մի աղաղակ ահավոր։ Եղիշե Չարենց
- (փխբ․) բողոքի՝ դժգոհության և այլնի բուռն արտահայտություն, պոռթկում ◆ Դժգոհության մշտնջենական աղաղակը այս աղքատիկ տան Ճշմարտության ձայնը ըլլալ կը թվեր։ (Գրիգոր Զոհրապ)
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- աղմուկ, աղմուկ-աղաղակ, վայնասուն, ժխոր, գոռոց, գոռգոռոց, բղավոց, գոռում-գոչյուն, գոռում-գոչում, գանչյուն, գանգյուն, ապշոպ (հին), (բնստ․), կառաչ, կառաչյուն, կանչյուն, (ժղ․) բոռոց, բոռբոռոց, բոռբռոց, բռոց, ձայնձայնոց, ձենձենոց, ճղավոց, ղժժոց, ղժղժոց, ղժվժոց, ղժվժյուն, (գվռ․) ուլուլոց, տնկլոց, դմբրտոց, վռվռոց, վլվլոց, վլվլիկ, վլվլուկ, լվլվոց, լվլվիկ, ժվոց, ղալմաղալ
- ճիչ, ճչյուն, ճչոց, ճվոց, ծղրտոց, ճղավոց, ճղավյուն, ճվճվոց, ճղղոց, ծկլթոց, ծվծվոց, ծվոց, ծվվոց, կառաչ, գվվոց, (գվռ․)՝ ճվռտուկ, ճղուշտուք, կանչվռտուք, պզզոց (երեխայի)
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | աղաղակ(ը) | աղաղակներ(ը) |
| Սեռ. | աղաղակի | աղաղակների |
| Տր. | աղաղակի(ն) | աղաղակների(ն) |
| Հայց. | աղաղակ(ը) | աղաղակներ(ը) |
| Բաց. | աղաղակից | աղաղակներից |
| Գործ. | աղաղակով | աղաղակներով |
| Ներգ. | աղաղակում | աղաղակներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։