թթու

Հայերեն

«թթու» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

• ՄՀԱ՝ [tʰːu]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ թ(ը)•թու 

Ստուգաբանություն

Թերևս կրկնավոր ձև՝ բնիկ հնդեվրոպական *(s)teuə- «թանձրանալ» հիմքից՝ *tu-tuo- > թթու, -ոյ. հին ձևը պահպանված է վրացերեն tutubo «մի բույս» ձևի մեջ. հմմտ. հունարեն στυφ(ε)λος` «պինդ, թթու, կծու», στυφος` «տտիպ»։

Ածական

1. քացախի՝ կիտրոնի համի նման համ ունեցող
2. խմորանման հետևանքով թթվահամ ստացած
3. (փխբ․) դառնացնող, վշտացնող
4. (փխբ․) տրտում, անտրամադիր
5. (փխբ․) անբարեհամբույր, կոշտ
6. (քիմ․) թթվուտի քիմիական հատկություն ունեցող
7. (դղբն․) միացություն, որը, դիսոցվելով բևեռային լուծչի մեջ, առաջացնում է ջրածնի կատիոն

Գոյական

1. (քիմ․) թթու դրած ուտելեղեն
2. ջրածին պարունակող քիմիական միացություն'
3. (խոհր․) թթու մթերք
4. (կենսք․) քիմիական միացություններ, որոնց մոլեկուլները պարունակում են ջրածնի մեկ կամ մի քանի ատոմներ, որոնք ընդունակ են փոխարինելու մետաղների ատոմներին՝ առաջացնելոց աղեր

Հոմանիշներ

1. թթվեղեն, բռնվածք, թուրշի
2. թթվավուն, թթվուտ, թթվեշաղ, թթվեշաղիկ, թթվամած, թթվաշ, թթվանուշ
3. տհաս, ազոխ, անհասուն, անհաս, թերհաս, կանաչ (ժղ․), անտի, ժաժ, ժուռ, ճիռն, խուզ, խոզ, կապարուկ
4. անմտադիր, թարս վեր կացած
5. անսիրալիր, անհամբյուր, դժվարաբարո, դժվարաբարք

Արտահայտություններ

1. թթու ազգասեր՝ հայրենասեր - ազգամոլ
2. թթու ազգասիրություն՝ հայրենասիրություն
   1. ազգային կենցաղի՝ ավանդույթների ամեն մի մանրուքի համառ ու կույր պաշտամունք
   2. ազգամոլություն
3. թթու բռնել- թթու պատրաստել՝ դնել
4. թթու դնել
   1. բանջարեղենը թթվեցնել, թթու պատրաստել
   2. որևէ բան երկար ժամանակ առանց ձեռք տալու պահել
   3. մեկին երկարորեն սպասել տալ
5. թթու ջուր - ածխաթթու պարունակող հանքային ջուր
6. թթու խոսք - տե′ս հանդիմանություն
7. թթու երես - տե′ս խոժոռադեմ
8. թթու դեմք ընդունել - տե′ս խոժոռել

Բաղադրյալ բառեր
թթու - թուրշի ազոտական թթու ածխաթթու ամինաթթուներ ազոտական թթու ծծմբային թթու

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ acid, sour, tart, acetous, crabbed, fermented գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ кислый (ru) ‎(kislyj), маринад (ru) ‎(marinad), соленье (ru) ‎(solenʹje), кислота (ru) ‎(kislota) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝ acide

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
• Է․Ս․Գաբրիելյան, Ա․Վ․Սեդրակյան, Դեղաբանական ու դեղագիտական տերմինների ռուսերեն-հայերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Երևան, «ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն», 2010 — 116 էջ։
• Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։
• Ա․Ա․ Սիմոնյան, Ա․Ա․ Գալոյան, Ռուսերեն-հայերեն կենսաքիմիական բացատրական բառարան, Երևան, «ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն», 1997 — 428 էջ։