իր խելքին փչել

Հայերեն դարձվածք

1. հանկարծ մտածել, մտքով անցնել ◆ Հանակարծ խելքիս փչում է զանգահարել Անահիտին։ (Վարդգես Պետրոսյան) ◆ - Խելքիդ չփչի նույնիսկ մի ակնթարթ կանգնել։ Եր ◆ Բայց դուն ի՞նչ պետք ունիր անտառ մտնելու․․․ խելիքդ ի՞նչ փչեց։ Շահան Շահնուր ◆ Վերջապես ամեն մարդ խելքին փչածը կ’ըսե։ Երվանդ Օտյան ◆ - Օր մըն ալ խելքս փչեց և ելա ես ինծի նամակ գրեցի։ Վահրամ Մավյան ◆ Հնարավոր են համարում սեղծագործողների մասին դուրս տալ, ինչ որ խելքներին փչի։ «ՍՀ» ◆ - Ի՞նչ եմ կորցրել էս քամբախում։ Խելքիս ի՞նչ բրթեց՝ վեր կացա եկե Կողբ։ «Սովետական գրականություն» ◆ համեմատության համար՝- Ախր չէ՞ որ մեկ էլ տեսար այդ շների խելքին փչեց, ու նրանք սկսեցն սրան — նրան կծոտել։ Եր
2. մտքով անցնել և ուզել ◆ Ուրեմն գրիր առանց այլևայլության - ինչ խելքդ փչե, բացիկ, կարճ նամակ, երկար նամակ, ինչպես կգրվի։ (Վահան Տերյան) ◆ - Բայց ջահել անփորձ աղջիկ՝ ինչ որ խելքիդ փչել ա, էն ա արել։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ Վերջապես վեթո պիտի արձակեին, պարզապես իրենց սրտին սիրածը, խելքին փչածը կյանքի ընկեր առնելու։ ◆ - Խելքին փչած ժամանակը կը մուրա, կանոնի պետք չունի։ Մամ․ ◆ - Հասնող կ’երթա, խելքը փչողը կը քալե։ ԳԱճ․
3. (հզվդ․) մտադրվել ◆ Դա դեռ քիչ է՝ խելքներին փչել է մյուզիքլ «սարքել» էս մեր «շրջափակված» գլխներին։ «Հայաստանի Հանրապետություն» ◆ Եթե անտեր լինեինք, կգնայինք ուր խելքներս փչեր։ Գուրգեն Մահարի ◆ Երևի մտքին փչել է կինոյի տոմս առնել։ (Վարդգես Պետրոսյան)
4. մտածել, կարծել ◆ - Ո՞րտեղից խելքիդ փչեց, թե մեռել է։ Ն-Դ ◆ Մայրը․․․ խելքին փչեր էր, որ Օվիկը եթե դպրոցը շարունակեր ավելի լավ կ’ըլլար։ (Վահան Թոթովենց)
5. (արևմտհ․) համոզվել․ համաձայնվել ◆ - Նամակ նամակի ետևե գրեցին որ անպայման եկուր ասոր ալ կնքահայրը դուն եղիր ըսելով։ Խելքս փչեց։ Վահրամ Մավյան
6. հնարել, հորինել ◆ - Ո՞վ դրած է այդ օրենքը, պետակա՞ն օրենք է, էե մեկուն խելքին փչածն է։ Անդրանիկ Ծառուկյան
7. (արևմտհ․) ինչ-ինչ հովերով տարվել ◆ - Այսպես մեջեմեջ կը փչե խելքին․ ալ հետը խոսիլ չ’ըլլար։ Լևոն Շանթ

Աղբյուրներ

1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։