հալածել

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [hɑlɑˈt͡sɛl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ հալածել

վանկեր՝ հա•լա•ծել 

Ստուգաբանություն

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *pel- «քաշելով կամ հրելով շարժել, քշել» արմատից. հմմտ. լատիներեն pello «հրել, քշել», հունարեն πάλλω՝ «թափահարել»։

Բայ

1. հետապնդել, մեկի հետևից ընկնել նրան քշելու կամ բռնելու համար ◆ Հայհոյելով , հարայ-հրոցով ընկնում են հետևից, հալածում, տանում, զգում անտառները։ Հովհաննես Թումանյան
2. փախուստի մատնել, հաղթելով հետամտել հեռու վանելու՝ քշելու համար ◆ Սմբատ Գունդստաբլը հալածում էր թշնամուն։ ◆ Գարունն եկավ ու թևերը հովիտներում տարածեց, Հայաստանի խիստ ձմեռը լերանց ծայիերն հալածեսց: Հովհաննես Թումանյան ◆ Գուցէ մի նոր լույս հալածեսմութը։ (Ավետիք Իսահակյան)
3. նեղել, ճնշել, բռնությունների ենթարկել ◆ Ֆաշիստները հալածում էին հրեաներին։
4. (փխբ․) քշել, տանել ◆ Բուքն էր հալածում ձյունը։ ◆ Հալածում են ինձ անցած օրերը, ներկա ժամերը հանգիստ չեն տալի։ Հովհաննես Թումանյան
5. (փխբ․) վանել, դուրս մղել, քշելով ցրել՝ փարատել ◆ Ծագող արևը հալածում էր թանձր խավարը։
6. (հնց․) հեռացնել, դուրս անել, վտարել մի տեղից ◆ Հալածում է այլազգին իմ բնիկ աշխարհեն։ Ռափայել Պատկանյան
7. (փխբ․) անհանգստացնել, հոգեպես կամ մտավորապես տանջել ◆ Դառն մտքերը հալածում էին նրան։
8. (փխբ․) պայքարել մի բանի դեմ, թշնամի լինել մի բանի ◆ Նա հալածում է շահ ու բռնություն։ ՀՎ

Հոմանիշներ

1. հետապնդել, (գվռ․)՝ լարել, փանդանդել, հետևից ընկնել
2. ճնշել, նեղել, տանջել, բռնանալ, օր չտալ, օր ու արև չտալ, հետն ընկնել
3. տե՛ս հեռացնել
4. տե՛ս քշել, տանել

Արտահայտություններ

Խոնարհում

Անորոշ դերբայ հալածել Ենթակայական դերբայ հալածող Հարակատար դերբայ հալածած Համակատար դերբայ հալածելիս Անկատար դերբայ հալածում Վաղակատար դերբայ հալածել Ապակատար դերբայ հալածելու Ժխտական դերբայ հալածի անձ եզակի հոգնակի առաջին երկրորդ երրորդ առաջին երկրորդ երրորդ Սահմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Անկատար ներկա հալածում եմ հալածում ես հալածում է հալածում ենք հալածում եք հալածում են Անկատար անցյալ հալածում էի հալածում էիր հալածում էր հալածում էինք հալածում էիք հալածում էին Ապակատար ներկա հալածելու եմ հալածելու ես հալածելու է հալածելու ենք հալածելու եք հալածելու են Ապակատար անցյալ հալածելու էի հալածելու էիր հալածելու էր հալածելու էինք հալածելու էիք հալածելու էին Վաղակատար ներկա հալածել եմ հալածել ես հալածել է հալածել ենք հալածել եք հալածել են Վաղակատար անցյալ հալածել էի հալածել էիր հալածել էր հալածել էինք հալածել էիք հալածել էին Անցյալ կատարյալ հալածեցի հալածեցիր հալածեց հալածեցինք հալածեցիք հալածեցին Ըղձական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի հալածեմ հալածես հալածի հալածենք հալածեք հալածեն Անցյալի ապառնի հալածեի հալածեիր հալածեր հալածեինք հալածեիք հալածեին Պայմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի կհալածեմ կհալածես կհալածի կհալածենք կհալածեք կհալածեն Անցյալի ապառնի կհալածեի կհալածեիր կհալածեր կհալածեինք կհալածեիք կհալածեին Հարկադրական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի պիտի հալածեմ պիտի հալածես պիտի հալածի պիտի հալածենք պիտի հալածեք պիտի հալածեն Անցյալի ապառնի պիտի հալածեի պիտի հալածեիր պիտի հալածեր պիտի հալածեինք պիտի հալածեիք պիտի հալածեին Հրամայական եղանակ դու դուք Ապառնի հալածի՛ր հալածե՛ք

Թարգմանություններ

անգլերեն՝ chase, persecute, oppress, drive out, chase away, expel գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ гонять (ru) ‎(gonjatʹ), гнать (ru) ‎(gnatʹ), преследовать (ru) ‎(presledovatʹ), притеснять (ru) ‎(pritesnjatʹ), мучить (ru) ‎(mučitʹ), изгонять (ru) ‎(izgonjatʹ), изгнать (ru) ‎(izgnatʹ), удалять (ru) ‎(udaljatʹ), удалить (ru) ‎(udalitʹ), не давать покоя (ru) ‎(ne davatʹ pokoja) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։