համալիր

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [hɑmɑˈliɾ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ հա•մա•լիր 

Ստուգաբանություն

ֆրանս. ensemble, բառացի՝ միասին, միասնություն, համաձայնեցվածություն, համահնչյուն

/<լատ. complexus - կապ/

Գոյական

1. իրենց ամբողջությամբ որոշ միասնություն կազմող առարկաների լրիվ հավաքածու ◆ Հանդեսի համալիր: ◆ Զգեստների համալիր:
2. ըստ օրենքի կամ դրույքային չափի պահանջող անձի սահմանային թիվը
3. իրար հետ շաղկապված երևույթների՝ միավորների են ամբողջություն՝ միասնություն ◆ Մենք գործ ունենք պարզ բացատրություն չգտնող երևույթի բարդ համալիրի հետ։ Վահե Հայկ (կոմպելեկտ)
4. (ճրտրպ․) (շին․) ճարտարապետության մեջ՝ համակառույց շենքերի, ինժեներական կառույցների, մոնումենտալ գեղանկարչության, քանդակագործության և կանաչապատ տարածությությունների հորնվածքի ներդաշնակ միասնություն
5. դեկորատիվ արվեստում՝ ստեղծագործությունների գեղարվեստական միասնական խումբ
6. (պաշտանվ․) մեկ միասնություն կազմող առարկաների, գործողությունների, երևույթների կամ հատկությունների զուգակցում, համախումբ

Հոմանիշներ

1. կոմպլեքս
2. տե՛ս լրակազմ

Արտահայտություններ

1. բազմանպատակային հրթիռային համալիր՝ ուսին հենելով կրակելու համար
2. զենիթահրթիռային համալիր - օդային նշանակետերի խոցման համար նախանշանակված հրթիռային համալիր, ներառում է՝ կառավարվող զենիթային հրթիռներ (սովորաբար՝ թևավոր, պինդ վառելիքով), արձակման կայանքներ, զենիթային կառավարվող հրթիռի ուղեկցման սարքավորանքով համալրված՝ նշանակետի հայտնաբերման, զատորոշման և ուղեկցման կայաններ
3. զենիթային հրետանային համալիր
4. կրովի զենիթահրթիռային համալիր - զենիթահրթիռային համալիր, որն իր եզրաչափքերով ու զանգվածով նախատեսված է, որ դրանք կարողանա տեղափոխել իր վրա զինծառայողը
5. հակահրթիռային համալիր
6. հակատանկային հրթիռային համալիր - երկրորդ սերնդի ֆրանս-գերմանական ծանր հակատանկային հրթիռային համալիր, որը եղել է ավելի քան 20 երկրների ցամաքային զորքերի սպառազինության մեջ (որոշ երկրներում կիրառվում է մինչ այսօր)
7. հետախուզակրակային համալիր
8. հրամանատվաչափողական համալիր - միջոցների ու ծառայությունների համախումբ, որոնց օգնությամբ կատարվում է տիեզերանավերի (կրող հրթիռների և տիեզերական օբյեկտների) թռիչքի կառավարում երկրից
9. հրթիռային համալիր - գործառույթորեն փոխկապված մարտական ու տեխնիկական միջոցների համախումբ, որը ներառում է հրթիռներ, դրանց արձակման կայանք, հրթիռների կառավարման միջոցներ, արձակման կայանքի տեղափոխման ու լիցքավորման միջոցներ ևն
10. ՀՕՊ-ի մերձագործ համալիր
11. նավահանգստային համալիր
12. պաշտպանական արդյունաբերական համալիր - այն գիտահետազոտական, փորձարկումային կազմակերպությունների և արտադրական ձեռնարկությունների համախումբը, որոնք կատարվում են ռազմական և հատուկ տեխնիկայի, հանդերձանքի, զինամթերքի ևն մշակում և թողարկում
13. վրագետնյա բազավորմամբ շարժունակ հրթիռային համալիր
14. փոքր շառավղով գործողույթամբ ՀՕՊ-ի համալիր - խոցման փոքր շառավիղ ունեցող ՀՕՊ-ի վրագետնյա համալիր, որը օդային նշանակետերը խոցում է հրթիռներով կամ հրետանային կրակով

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	համալիր(ը)	համալիրներ(ը)
Սեռ.	համալիրի	համալիրների
Տր.	համալիրի(ն)	համալիրների(ն)
Հայց.	համալիր(ը)	համալիրներ(ը)
Բաց.	համալիրից	համալիրներից
Գործ.	համալիրով	համալիրներով
Ներգ.	համալիրում	համալիրներում

Բաղադրյալ բառեր
համալրական համալրել համալրվել համալրում ճարտարապետական համալիր քաղաքաշինական համալիր բնակելի տների համալիր մարզահամալիր ագրոարդյունաբերական համալիր անսնապահական համալիր բնական համալիր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ complex գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ комплекс (ru) ‎(kompleks), ансамбль (ru) ‎(ansamblʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝ complexes

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։
• Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
• Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։