մուր
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [muɾ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ մուր
վանկեր՝ մուր
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Բնիկ հնդեվրոպական՝ *mū-tro կամ *mū-to-՝ *meu- «խոնավ, կեղտոտ, հեղուկ, կեղտոտել» արմատից. հմմտ. լիտվերեն muras «տիղմ», հին հնդկերեն mūtra- «մեզ», ավեստերեն mūθra- «կեղտ»։
Գոյական
- փայտի ոչ լրիվ այրումից գոյացող նյութ՝ սև մրուր, որ նստում է վառարանի ներքին անցքերին ու ծխնելույզի պատերին ◆ Գիշեր-ցերեկ ծխնելույզներից առատորեն դուրս սլացող մուրը ներկում և ապականում էր ամեն ինչ։ (Շիրվանզադե)
- նույնպիսի նյութ, որ գոյանում է յուղային վառելիքի այրումից ◆ Մտնում են գործարան… դեմքերին իջնում է մուր: Եղիշե Չարենց
- տպագրական թանաք
Ածական
- շատ սև ◆ Նայում էր ուշադիր, ասես առաջին անգամ էր տեսնում նրա մուր հոնքերը։ Սերո Խանզադյան
Գոյական
- (փխբ․) նույնն է՝ մրիկ
- (փխբ․) անպատվություն, անարգաք
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- մրուր, ձանձարախիտ, ունջ, (գվռ․) մուճկաթ, մունջկաթ, մլուր, մրճիճ
- թանաք
- տե՛ս սև
- տե՛ս մրուկ
- տե՛ս անպատվատություն
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- մուր հագնել - սևով զգեստավորվել, սգազգեստ հագնել
- մուր տալ
- ամոթանք տալ
- անիծել
- մուր ուտել - խիստ նախատինքի ենթարկվել
- մուր քսել
- անարգել
- զրպարտել ◆ Հիմա ալ տղու՞ս վրա մուր պիտի քսեք։ (Գրիգոր Զոհրապ)
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | մուր(ը) | մրեր(ը) |
| Սեռ. | մրի | մրերի |
| Տր. | մրի(ն) | մրերի(ն) |
| Հայց. | մուր(ը) | մրեր(ը) |
| Բաց. | մրից | մրերից |
| Գործ. | մրով | մրերով |
| Ներգ. | մրում | մրերում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Մուր: |