Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ նահապետ

վանկեր՝ նա•հա•պետ

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Իրանական փոխառություն՝ *nāfapet. հմմտ․ ավեստերեն nāfa «պորտ, ընտանիք», nafah «ընտանիք» և միջին պարսկերեն pet, pat > հայերեն պետ։

մի տոհմի, ցեղի նախահայր
(պատմ․) նախարարական տան գլխավոր, նախարար ◆ «Նահապետ, ո՜վ է … վարձակն այս լուսաստինք»։ (Դանիել Վարուժան)
(փխբ․) գիտության, գրականության, արվեստի և այլն որևէ բնագավառի ավագագույն մեծավաստակ ներկայացուցիչ
(փխբ․) որևէ գերդաստանի ավագագույն տղամարդ ◆ Ընտանիքի նահապետը, պապն է, որի 80 տարին նոր էր բոլորել:
(փխբ․) առահասարակ, որևէ համայնքի ավագագույն տղամարդ, ամենածերը տվյալ համայնքում ◆ Սիմոն ամին գյուղի նահապետն էր։
(փխբ․) անտառի, պարտեզի և այլն ամենից ավելի մեծ տարիքն ունեցող ծառը ◆ Բոցավառվեց ծառաստանի նահապետը՝ ծեր կաղնին։ (Գեղամ Սարյան)
(փխբ․) իր տեսակի, միջավայրի և այլն մեջ որևէ տեսակետից, ամենից աչքի ընկող (ավագագույն, ամենախոշորը, ամենաբարձրը, ամենազորեղը և այլն) ◆ Տեսնում եմ… ծեր նահապետին ամպերին թիկնած։ (Գ. Բորյան)

Բաղադրյալ բառեր
նահապետական նահապետականորեն նահապետականություն նահապետություն նահապետորեն նահապետվել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ patriarch գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ патриарх (ru) ‎(patriarx), родоначальник (ru) ‎(rodonačalʹnik) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։