պիղծ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [piʁt͡s]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պիղծ
վանկեր՝ պիղծ
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Թերևս կապված է պղտ-որ արմատի հետ, ինչպես պարծ-ը հ-պարտ-ի։ Վրացերեն pilci/bilci «անմաքուր, պիղծ» բառերը Աճառյանը համարում է հայերենից փոխառված։
Ածական
- կեղտոտ, անմաքուր ◆ Պիղծ ձեռքեր։
- զզվելի, գարշելի, նողկալի ◆ Ժամանակի ձեռքը անտարբեր կսրբե-կավլե պիղծ հետքերը ձեր։ (Ավետիք Իսահակյան)
- անսուրբ, ոչ մաքուր, կրոնական տեսակետից անթույլատրելի՝ անգործածելի ◆ Պիղծ ուտելիք՝ կերակուր։
- (կրոն․) անմաքուր, անճիշտ, մոլար ◆ Պիղծ հավատ։
- (փխբ․) չարություն՝ աղետ ծնող՝ առաջացնող, չարիք պատճառող, անարդար, անօրեն ◆ Գործերով ձեր պիղծ, ու ժանտ, ու քսու՛ դարձաք բռնակալ ցարերին ընկեր։ Եղիշե Չարենց
- (փխբ․) բարոյապես պարսավելի՝ անմաքուր ◆ Պիղծ կենցաղ՝ կապ։
Գոյական
- գարշելի՝ զազրագործ մարդ
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- անմաքուր, պղծուկ, կեղտոտ, աղտոտ, աղտեղի, ժանտկեն, պղծուտ, (գվռ․)՝ մուռտառ, հարամ
- տե՛ս նողկալի
- (կրոն․) անսուրբ, անմաքուր, (հնց․)՝ մծղնյա, աղծապիղծ, խեղ, խիղ, խոհերական
- (կրոն․) անճիշտ, մոլար
- տե՛ս անօրեն
- տե՛ս անբարոյական
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։