Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ցնծալ
վանկեր ՝ ց(ը)ն•ծալ
Ստուգաբանություն [ խմբագրել ]
Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *skendio-` *skend(h)- «խնդալ» արմատից, եթե առանց *s-ի ձևից է ծագում *khend > հայերեն խինդ ձևը։
Բայ
սաստիկ ուրախանալ, բերկրել ◆ Ցնծա ՛, բյուր վիշապ Հայաստան աշխարհ, Փրկության արև Վահագնիդ տեսար։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
ուրախությունից խայտալ՝ թռչկոտել, ճխալ, զվարճանալ ◆ Կինս աշխույժ սազ էր ածում, ես էլ անհոգ խընդում, ցընծում : Հովհաննես Թումանյան
(փխբ․) գեղեցիկ՝ զվարթացուցիչ տեսք ունենալ, խնդություն արտահայտել՝ պարունակել
(փխբ․) պայծառ լինել, պայծառ ու գեղեցիկ լինելով ուրախություն սփռել՝ տարածել
(փխբ․) փող տալ կամավոր կամ ակամա, կաշառք տալ, պարտքը վճարել և այլն ◆ Ասպետացուն եթե հարուստ և առատաձեռն է, ձայն չհաներ և կհավանե պահանջված գումարը ցնծալու : «Երևանյան օրեր»
(փխբ․) (հրամայական եղանակ՝ ցնծա՜, ցնծացե՜ք՝ ) գործածվում է որպես եղանակավորող բառ՝ ուրախացի՜ր, ուրախացե՜ք նշանակությամբ (առավելապես՝ ծաղրական, հեգնական երանգով)
ուրախանալ, բերկրել, խնդալ, ծիծաղել, հրճվել, ճխալ, սոպալ (հնց․) , աչքերը փայլել՝ փայլատակել, թև(եր) առնել, թև առնել-թռչել, ցնծին տալ
խայտալ, թռչկոտել, ցատկոտել, կայթալ, կայթռել, լոքլոքալ, վեր-վեր թռչել, վեր-վեր խաղալ, վեր-վեր պարել, գլխի վրա պարել, լոքլոք անել
տե՛ս տալ (3), վճարել (2)
Արտահայտություններ [ խմբագրել ]
Խոնարհում
Անորոշ դերբայ
ցնծալ
Ենթակայական դերբայ
ցնծացող
Հարակատար դերբայ
ցնծացած
Համակատար դերբայ
ցնծալիս
Անկատար դերբայ
ցնծում
Վաղակատար դերբայ
ցնծացել
Ապակատար դերբայ
ցնծալու
Ժխտական դերբայ
ցնծա
անձ
եզակի
հոգնակի
առաջին
երկրորդ
երրորդ
առաջին
երկրորդ
երրորդ
Սահմանական եղանակ
ես
դու
նա
մենք
դուք
նրանք
Անկատար ներկա
ցնծում եմ
ցնծում ես
ցնծում է
ցնծում ենք
ցնծում եք
ցնծում են
Անկատար անցյալ
ցնծում էի
ցնծում էիր
ցնծում էր
ցնծում էինք
ցնծում էիք
ցնծում էին
Ապակատար ներկա
ցնծալու եմ
ցնծալու ես
ցնծալու է
ցնծալու ենք
ցնծալու եք
ցնծալու են
Ապակատար անցյալ
ցնծալու էի
ցնծալու էիր
ցնծալու էր
ցնծալու էինք
ցնծալու էիք
ցնծալու էին
Վաղակատար ներկա
ցնծացել եմ
ցնծացել ես
ցնծացել է
ցնծացել ենք
ցնծացել եք
ցնծացել են
Վաղակատար անցյալ
ցնծացել էի
ցնծացել էիր
ցնծացել էր
ցնծացել էինք
ցնծացել էիք
ցնծացել էին
Անցյալ կատարյալ
ցնծացի
ցնծացիր
ցնծաց
ցնծացինք
ցնծացիք
ցնծացին
Ըղձական եղանակ
ես
դու
նա
մենք
դուք
նրանք
Ապառնի
ցնծամ
ցնծաս
ցնծա
ցնծանք
ցնծաք
ցնծան
Անցյալի ապառնի
ցնծայի
ցնծայիր
ցնծար
ցնծայինք
ցնծայիք
ցնծային
Պայմանական եղանակ
ես
դու
նա
մենք
դուք
նրանք
Ապառնի
կցնծամ
կցնծաս
կցնծա
կցնծանք
կցնծաք
կցնծան
Անցյալի ապառնի
կցնծայի
կցնծայիր
կցնծար
կցնծայինք
կցնծայիք
կցնծային
Հարկադրական եղանակ
ես
դու
նա
մենք
դուք
նրանք
Ապառնի
պիտի ցնծամ
պիտի ցնծաս
պիտի ցնծա
պիտի ցնծանք
պիտի ցնծաք
պիտի ցնծան
Անցյալի ապառնի
պիտի ցնծայի
պիտի ցնծայիր
պիտի ցնծար
պիտի ցնծայինք
պիտի ցնծայիք
պիտի ցնծային
Հրամայական եղանակ
դու
դուք
Ապառնի
ցնծա՛
ցնծացե՛ք
Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան , Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան , Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան , Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան , Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2 ։