օրենք

Հայերեն

«օրենք» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Գոյական

• ՄՀԱ՝ [ɔɾɛŋkʰ]

վանկեր՝ օ•րենք 

1. իրավաբանական իմաստով, պետական իշխանության գերագույն մարմնի, սահմանված կարգով հրապարակված և բարձրագույն իրավական ուժ ունեցող ակտ, որ արտահայտում է տիրող դասակարգի կամքը
2. սովորական իմաստով, բարձրագույն իշխանության կողմից սահմանված բոլորի համար պարտադիր կանոն, կարգ
3. անառարկելի կարգադրություն, հրաման, հանձնարարություն ◆ Պետի կարգադրությունը նրա համար բարձրագույն օրենք էր։
4. բոլորի կողմից ընդունված կարգ, կանոն ◆ Նա դավաճանել էր հյուրասիրության օրենքին։
5. որևէ գործի, գործընթացի և այլի մեջ ընդունված կամ համապատասխան որոշումով հաստատված հիմնական կանոն, կարգ, կանոն ◆ մրցության, մրցանակաբաշխության օրենք
6. կանոն ◆ ուղղագրական, քերականական օրենք (անհնձն.)
7. երևույթների միջև օբյեկտիվորեն գոյություն ունեցող անհրաժեշտ կապ, պատճառի ու հետևանքի միջև գոյություն ունեցող ներքին էական կապ
8. նույնն է` օրինաչափություն
9. թելադրանք, մղում ◆ սրտի օրենք (փխբ․)
10. պետության կողմից ընդունված օրենսդրական նորմերի ամբողջությունը, օրենքները ◆ Օրենքը պահպանում է անձի անձեռնամխելիությունը, աշխատանքի իրավունքը, խղճի ու մամուլի ազատությունը։ (հվքկն․)
11. կարգ, եղանակ (հնց․)

Հոմանիշներ

1. կանոն, օրինագիծ, կարգ, հրահանգ, պատվիրան
2. ծես, սովորություն, սովորույթ, ադաթ

Արտահայտություններ

1. օրենք դառնալ - սովորական երևույթ դառնալ, ընդհանուր կամ ամենօրյա բնույթ ստանալ
2. օրենք դնել, հանել - օրենք ընդունել
3. օրենք շինել - իր քմահաճույքը, կամքը այս կամ այն արարքը սովորական երևույթ դարձնել
4. օրենքի դիմել - այս կամ այն վեճը լուծելու համար օրինական կերպով համապատասխան մարմինների դիմել
5. օրենքի հետադարձ ուժ - օրենքի տարածումը նրա ընդունվելուց առաջ կատարված դեպքերի, գործոժությունների և այլնի վրա (իրավ․)
6. օրենքի հողմոտ կողմը պահել - կյանքի ընթացքի, քաղաքական փոփոխությունների և այլնի հեռանկարային կամ ապահովություն խոստացող կողմը կանգնել
7. օրենքից դուրս - օրենքի պաշտպանությունից ու հովանավորությունից զուրկ
8. օրենք առնել
9. օրենք դնել
10. օրենքը ոտնակոխ անել
11. օրենքի դիմել
12. օրենքի մարդ
13. օրենքից դուրս

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ law, enactment, principle գերմաներեն՝ Gesetz իսպաներեն՝ ley իտալերեն՝ legge պորտուգալերեն՝ lei ռուսերեն՝ закон (ru) ‎(zakon) շվեդերեն՝ lag, regel ֆրանսերեն՝ loi

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Ֆարիդ Գրիգորյան, Ռազմագիտական տերմինների դպրոցական հայերեն-ռուսերեն թարգմանական-բացատրական բառարան (Մակմիլան-Արմենիա), Երևան, 2006 — 144 էջ։