Հայերեն

ՄՀԱ՝ [luɾd͡ʒ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ լուրջ

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Լուրթ արմատի տարբերակը. հազիվ թե կապված լինի հնդեվրոպական *lenk- (այստեղից՝ լույս) և *k՛leu- «ողողել, մաքրել» (հմմտ. գոթերեն hlūtrs «լուսավոր, մաքուր, պարզ») արմատների հետ։ Քանի որ գտնվում է արշալուրջ-ք բառի մեջ, որի առաջին բաղադրիչը (արշա-) իրանական է, հնարավոր է լուրջ-ը նույնպես իրանական ծագում ունենա։

Ածական

խոհական, կշռադատված վերաբերմունք ունեցող, ծանրաբարո ◆ լուրջ մարդ
իր գործին գիտակ, հմուտ, ծանրակշիռ ◆ լուրջ գիտնական
կարևոր, մեծ նշանակություն ունեցող ◆ լուրջ խոսակցություն, առաջարկ
հիմնավոր, լրջությամբ կատարված ◆ կադրերի լուջ ընտրություն
իրական, իսկական, ճշմարիտ ◆ լուրջ զգացմունք, խոստում ◆ Մինչև վերջ լսիր, ես քեզ լուրջ բա եմ ասում: (Զ. Դարյան)
իր կարեվորությամբ, բարդությամբ, վտանգավորությամբ հատուկ ուշադրության արժանի ◆ լուրջ դրություն, հիվանդություն, վտանգ
խոհություն, մտահոգություն, մտախոհություն արտահայտող ◆ լուրջ տեսք
կատակի բնույթ չունեցող, լրջությամբ արված, ասված ◆ լուրջ խոսք

Հոմանիշներ[խմբագրել]

խոհեմ, խոհուն, լրջախոհ, լրջմիտ, ծանրակշիռ, ծանրախոհ, լջաբարո, ծանրաբարո, ծանրալուրջ, ծանրագլուխ, զգոն, զգաստ, անկատակ, ծանրակաց (հնց․) (կշռադատված վերաբերմունք ունեցող)
տե՛ս կարևոր
տե՛ս հիմնավոր
տե՛ս ճշմարիտ

Արտահայտություններ[խմբագրել]

լուրջ բան համարել - կարևորություն, նշանակություն տալ, բանի տեղ դնել
լուրջ ընդունել - կատակի տեղ չդնել, լրջությամբ ասված համարել
լուրջի առնել առնել - նույնն է՝ լուրջ ընդունել (արևմտհ․)
լուրջ շուշան - տե՛ս հիրիկ

Բաղադրյալ բառեր
լրջաբար լրջաբարո լրջաբարոյություն լրջաբույս լրջագույն լրջադեմ լրջաթույր լրջախոհ լրջախոհաբար լրջախոհություն լրջախոս լրջախոսություն լրջական լրջականություն լրջահայաց լրջահոն լրջամիտ լրջամտություն լրջամորի լրջամռութ լրջանալ լրջանման լրջատես լրջացնել լրջացում լրջաքար լրջդեմ լրջմիտ լրջմտաբար լրջմտորեն լրջմտություն լրջորեն լրջություն լրջուն

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ serious, severe, grave գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ серьезный (ru) ‎(serʹjeznyj), трезвый (ru) ‎(trezvyj), серьезно (ru) ‎(serʹjezno) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ[խմբագրել]

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։