աչքը վրա պահել

Հայերեն դարձվածք

1. շարունակ մեկի՝ մի բանի ուղությամբ նայել ու մտածել ◆ Իզզեթ բեկի մարդիկ են, ըսավ ան աչքը անոնց վրա պահելով։ Ահ ◆ Տունեցին առանց դուրս ելլելու, աչքը վրա կը պահե։ (Թլկատինցի) ◆ Եվ մութին մեջեն ըկ նշմարեմ կակուղ գիծերը սպիտակ վարդին, որ իր աչքը կը պահե վրաս։ Բենիամին Նուրիկյան ◆ -Քեզ արժանին Ծմակուտ ու Հովիվ չի, աչքդ Երևանի վրա պահիր։ (Հրանտ Մաթևոսյան)
2. ((բրբ․) աչքով վրան պահել, ակնը վերեն) Շարունակ հսկել, հետևել (որ չշեղվի) ◆ -Ա՛ կնիկ, աչքդ վրան պահիր․ գիտե՞ս, սա ել նրանցից մեկը կինի, ձեռքը վատ սովորացրած։ (Լեո) ◆ -Մարդ որ աչքը վրան չպահե՝ վանքը կը կողոպտեն ծույլ անպիտանները։ Լևոն Շանթ ◆ «Ես մի քիչ քընեմ, տյու աչկով պահի էն ըխպըրի վըրայ։ Էս ա ինչ ուզըմա ըլի՝ ֆըերսը [«որսը»] ինքը իրան վըետովը կյալդի ըստի»։
3. ((բրբ․) ակը վրեն) շարունակ հոգ տանել ◆ -Աղջի, ձեր աչքը էդ պստիկ հարսի վրա պահեք՝ մեջքից թույլ է։ Խաչիկ Դաշտենց ◆ Սերոբ կը գնահատե զինքը (անդրանիկը) ու կը հանձնարարե աչքերնին անոր վրա պահել։ Մեծ ապագա կը գուշակե ան անոր համար։ Աշոտ Հովհաննիսյան ◆ Ի՞նձ ձոր էր, որ դաշտապահները աչքը վրան պահեին․ Դժնիձորը քարերից բացիուրիշ պտուղ չուներ։ Մուշեղ Գալշոյան
4. ուշադիր լինել ◆ Պատվիրեց, որ ձիուն լավ նայեմ նայեմ և չթողնեմ, որ մոտենա մյուս ձիերին։ ◆ -Քեզի քացով կտան, աչքդ վրան պահիր։ (Ակսել Բակունց) ◆ Աչքդ պահիր, աշխա՛րհ, խղճիդ վրա, / Որ չփակվի հանկարծ աչքը նրա, / Որ չքնի հանկարծ, քնով չանցրի։ Համո Սահյան

Աղբյուրներ

1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։