աջ ու ձախ

Հայերեն դարձվածք

1. ամեն կողմ․ ամենուրեք ◆ Ինչ արդյունքի է ուզում հասնել․․․այս ու այն կողմ, աջ ու ձախ գրելով։ «Ավ․» ◆ Հետո ուրիշ հրամաններ արձակած էր աջ ու ձախ, երբեմն զիրար չեզոքացնող, զիրար ժխտող հրամաններ։ Երվանդ Օտյան ◆ Գյուղում տի ֆը բուն էր դրել և աջ և ձախ անողորմաբար կոտորում։ Արշակ Շահնազարյան ◆ - Իրենց փափուկ տարիները անցուցեր են սուր և նիզակ շարժելով՝ յաջ հաջ ու ձախ շահատակելով։ (Ծերենց) ◆ Հայտնվում են «վաստակաշատ» ու նորաթուխ «առաջնորդներ», որոնք ժողովրդի միակ և անփոխարինելի փրկիչի հավակնությամբ խոստումներ ու երդումներ են շռայլում աջ ու ահյակ։ «Հայաստանի Հանրապետություն» ◆ Կես ժամ վերջը խոսք կապի արարողությունը ավարտած է․ աջին ձախին շնորհավորություններ, բարեմաղթություններ կը թաթովեմ։ (Գրիգոր Զոհրապ) ◆ Ու խփում են, աջ, ձախ, սվինով ու հրացանի խզակոթով։ Գրիգոր Բալասանյան
2. ամեն մարդու․ ում ասես ◆ Քսան տարի անընդհատ ինք Աստուծմե և բախտեն զավակ ուզեց, և անոնք աջին տվին, ձախին տվին, ու զինք մոռցան։ Էդուարդ Բոյաջյան ◆ Նա առատաձեռն դարձավ, սկսեց պետության հաշվին աջ ու ձախ լավություն անել։ (Սովետական Հայաստան) ◆ Ստորնացումներ․․․հանձն առի ձեռք կարկառելու համար աջ ու ձախ։ (Ռուբեն Սևակ)
3. պատահած ամեն ինչ ◆ Ալեքսոն սկսեց աջ ու ձախ քննել, սրան նրան ժպտալ, ձեռ առնել։ (Դերենիկ Դեմիրճյան) ◆ - է՜յ, բա՜լիկ ե՜լ, ոտքի՜ ել, զա՜րկ ու փշրիր աջ ու ձախ։ (Սովետական Հայաստան)
4. շարունակ մշտապես և շատերի կողմից։ ◆ Տրադիցիաները աջ և ձախ անտեսվում են ճարտարապետների կողմից։ Չալոյան ◆ - Վերջապես ես էլ մարդ եմ, չէ՜, ինքնասիրություն ունեմ, ինչո՞ւ եք աջ-ձախ ոտնահարում։ Գրիգոր Բալասանյան ◆ Պաշտոնական բառեր քշելով աջ ու ձախ, հիացիկ գեղացիներու արմանքին։ Օշ․ ◆ -Նա էլ քեզ պես միշտ բողոքը բերանին էր Կուսակցության մեջ, աջ- ձախ խնդիր էր հանում։ Անդրանիկ Ծառուկյան

Աղբյուրներ

# Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։