խելքին պառկել

Հայերեն դարձվածք

1. հասկանալ ◆ Իրողությունը որ փաստարկներով ներկայացրեց, նոր խելքիս պառկեց։ ◆ Հիմա հասկցած ըլլայի, հիմա խելքիս պառկած ըլլար թե՝ վարդապետ մը ինչո՛ւ պետք է ամուսնանա։ (Թլկատինցի) ◆ Ինք ի՞նչ բաժին ուներ մարդոց և աշխարհի գործերուն մեջ, խելքին չէր պառկեր։ Վահե Հայկ ◆ - Օրը քանի մը անգամ կը մեռնիմ․․․ բայց դեռ հոս եմ․․․ խելքիս բան մը չի պառկիր։
2. (արևմտհ․) կարողանալ հասկանալ, հասու լինել ◆ Քանի որ ճանաչում չունի բնական, / Հաստատ գործի՝ խելքը չի պառկի նրան։ (Ջիվանի) ◆ Առուտուրը հագած էր պայմաններու նորություն մը, ուրիշություն մը որուն չէր պառկեր անոր խելքը։ Հակոբ Օշական ◆ - Շատ բարակ բաներու մեր խելքը չպառկիր։ Հակոբ Պարոնյան
3. (արևմտհ․) (բրբ․) հավանական թվալ ◆ - Կասկածներն այսինչի ուղղությամբ տարավ, բայց խելքիս չի պառկում։ ◆ - Չգիտեմ, գազեթները կըսեն, իմ խելքիս էլ չի պառկի։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Իրենց խելքին պիտի չպառկեր երբեք թե այդքան ճանճեր միասին՝ թիղ կը լմնցնեն, առյուծ կ’ուտեին։ Էդուարդ Բոյաջյան ◆ Բայց աս կարծիքն ալ որքա՞ն ստույգ կամ ինչ չափով դրացի խելքի պառկելիք ճշմրտություն մը։ (Թլկատինցի) ◆ - Աս ինչ սարսափելի, հրեշավոր պատմութեն է։ Մտքիս չի պառկեր, չեմ կրնա հասկնա, թե ինչու։ (Վիլյամ Սարոյան) ◆ Թե խելքս փիլիի, խելքս չի՛ փիլիի։ Յակոբ Չոլաքեան
4. համոզվել․ համաձայնվել ◆ Եթե այդպիսի մի գաղափար նրանց խելքին նստում է, պետք է միայն ակնածանով աջակցեն։ Անդրանիկ Ծառուկյան ◆ համեմատության համար՝- Տարին երեք չորս անգամ ըլ՝ ժամ պատարագ առ։ - Խելքի պառկելի՛ք։ (Թլկատինցի)

Աղբյուրներ

1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։