կամուրջ

  Հայերեն

Արտասանություն

ՄՀԱ: [k'ɑmuɹʤ]

կամուրջ (kamurǰ)

Վանկատում՝ կա‧մուրջ

Գոյական

1. կառուցվածք գետի, ձորի, երկաթուղագծի և այլնի վրայով, երթևեկության համար:
2. (փխբ․) երկու երևույթներ, կետեր միացնող, իրար կապող բան:
3. մարմնի այն դիրքը, երբ կուրծքը ձգված է դեպի վեր՝ հենվելով ծոծրակի (գլխի, ձեռքի ափերի) և ոտքի թաթերի վրա:
4. (բժշկ․) ձողիկ, որի վրա ամրացվում է արհեստական ատամների շարքը:
5. (կզմխս․) երկարավուն ուղեղի այն մասը, որ ողնուղեղը միացնում է գլխուղեղին:

Ծագում

Բնիկ հայկական բառ է, հմմտ.՝ հունարեն γέφυρα՝ «պողոտա, նաև կամուրջ», որն այլ լեզուներում ժողովրդական ստուգաբանությամբ ստացել է διφούρα, δίφουρα, δέφουρα, βέφουρα, βουφόρας, βλέφυραν ձևերը: Այս արմատը հնդեվրոպական այլ լեզուներում հավանաբար կրոնական նախապաշարմունքի պատճառով չի պահպանվել: Հայկական և հունական բառերն ունեն նույն հիմքը, որը, սակայն, վերականգնել հնարավոր չէ:

Յակոբսոնը հունարեն ձևը կապում է լատիներեն vibia՝ «գերան» բառի հետ՝ բխեցնելով *g^webhia ձևից: Սակայն այդ դեպքում, ըստ հնչյունական օրենքների, հայերենում պիտի տար *կաւուրջ ձևը:

Մեյեն առաջին հնչյունը վստահորեն g^w է համարում, ինչը երևում է կրետական δέφουρα, բեովտական βέφουρα և հոնատտիկյան γέφυρα ձևերի համեմատությունից: Իսկ հայերենի ա-ն առաջացել է սկզբնապես e>ե ձևից, ապա հաջորդ վանկի ու-ի ազդեցությամբ հնչյունափոխվել ա-ի, հմմտ.՝ վեց և վաթսուն (փոխանակ՝ *վեթսուն):

Հոմանիշներ

• (հնց․) կանդարա
• (բրբ․) կենտերե

Արտահայտություններ

1. կամուրջ գցել
   1. կամուրջ կառուցել
   2. կամրջել, երկու բան իրար կապել, շաղկապել
   3. իրար մոտեցնել, հաշտության, համագործակցության հնարավորություն ստեղծել

Բաղադրյալ բառեր
կամրջախել կամրջել նավակամուրջ