կամուրջ

Հայերեն

• ՄՀԱ^(key): [kɑˈmuɾd͡ʒ]

Վանկատում՝ կա‧մուրջ

Գոյական

1. կառուցվածք գետի, ձորի, երկաթուղագծի և այլնի վրայով, երթևեկության համար:
2. (փխբ․) երկու երևույթներ, կետեր միացնող, իրար կապող բան:
3. մարմնի այն դիրքը, երբ կուրծքը ձգված է դեպի վեր՝ հենվելով ծոծրակի (գլխի, ձեռքի ափերի) և ոտքի թաթերի վրա:
4. (բժշկ․) ձողիկ, որի վրա ամրացվում է արհեստական ատամների շարքը:
5. (կզմխս․) երկարավուն ուղեղի այն մասը, որ ողնուղեղը միացնում է գլխուղեղին:
6. (մրմն․) մարմնամարզիկի աղեղնաձև, առավելագույն չափով արտակոր դիրքն է մեջքով դեպի հենման մակերեսը, ոտքերի և ձեռքերի հենումով

Ծագում

Բնիկ հայկական բառ է, հմմտ.՝ հունարեն γέφυρα՝ «պողոտա, նաև կամուրջ», որն այլ լեզուներում ժողովրդական ստուգաբանությամբ ստացել է διφούρα, δίφουρα, δέφουρα, βέφουρα, βουφόρας, βλέφυραν ձևերը: Այս արմատը հնդեվրոպական այլ լեզուներում հավանաբար կրոնական նախապաշարմունքի պատճառով չի պահպանվել: Հայկական և հունական բառերն ունեն նույն հիմքը, որը, սակայն, վերականգնել հնարավոր չէ:

Յակոբսոնը հունարեն ձևը կապում է լատիներեն vibia՝ «գերան» բառի հետ՝ բխեցնելով *g^webhia ձևից: Սակայն այդ դեպքում, ըստ հնչյունական օրենքների, հայերենում պիտի տար *կաւուրջ ձևը:

Մեյեն առաջին հնչյունը վստահորեն g^w է համարում, ինչը երևում է կրետական δέφουρα, բեովտական βέφουρα և հոնատտիկյան γέφυρα ձևերի համեմատությունից: Իսկ հայերենի ա-ն առաջացել է սկզբնապես e>ե ձևից, ապա հաջորդ վանկի ու-ի ազդեցությամբ հնչյունափոխվել ա-ի, հմմտ.՝ վեց և վաթսուն (փոխանակ՝ *վեթսուն):

Հոմանիշներ

• (հնց․) կանդարա
• (բրբ․) կենտերե

Արտահայտություններ

1. կամուրջ գցել
   1. կամուրջ կառուցել
   2. կամրջել, երկու բան իրար կապել, շաղկապել
   3. իրար մոտեցնել, հաշտության, համագործակցության հնարավորություն ստեղծել
2. ժամանակավոր կամուրջ
3. կամուրջ չորահովիտի վրայով - տե՛ս ուղանցույց
4. հետիոտն կամուրջ - փոքր կամուրջ միայն հետիոտների համար
5. օդային կամուրջ

Բաղադրյալ բառեր

կամրջախել կամրջել նավակամուրջ Աղբյուրներ Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։ Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։ Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։ Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։ Կ․ Կ․ Բաբայան, Մարմնամարզական տերմինների տեղեկատու բառարան («Հայաստան» հրատարակչություն), Երևան, 1985 — 184 էջ։ Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։