հոնքերը կիտել

Հայերեն դարձվածք

1. խոժոռվել, մռայլվել ◆ Մի կասկածավոր ու խիստ հայացքով / Զննելուց հետո հոնքերը կիտեց. / Սաստիկ սառնությամբ պատասխան տա լով / Դեպի յուր դափեն ինձ առաջնորդեց։ Հովհաննես Թումանյան ◆ «Աստված հերսոտավ, հոնքերը կիտեց»: Համ. ◆ Խավար է անհուն... Մասիսը խոշոր... / Ունքերը կիտել՝ նայում է խոժոռ։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ -Դո՞ւն ինչու ես ունքերդ կիտեր: Սըվոր նայեցեք, կռվե՞ր ես, ի՞նչ է։ Լևոն Շանթ ◆ Գիշերվա նըման կիտած նոթերը / Խուլ որոտալով էսպես հարցըրեց... Հովհաննես Թումանյան ◆ Մարդն հանկարծ պռստեց հոնքը, խոժոռ ակնարկ մը նետեց այդ մուրացկանի կերպարանքով կնկան վրա։ Եր. ◆ Իր արևահար ճակատին վրա ունեքերը կը բարձրանային, կը պռստվեին: Զապել Եսայան ◆ Տոնթքոր Բեյն [դոքթոր Փեյն] մտադիր կարդաց Լիլիիդ գիրը։ Երբեմն կը պռստեր ունքն, երբեմն կը ժպտեին շրթունքը։ Մամ. ◆ -Մոտ եկ, մի հավաքի հոնքերդ: ՌԱր. ◆ Չոլախ Հարությունը շտապեց...հոնքերը ժողոված, քիթը կախած...առաստաղին նայել։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ Ու թեթև մը ունքերը ժողվելով կցեց: Լևոն Շանթ ◆ Հոնքերը իրար բերեց գյուղատնտեսը մի կոտրած ժպիտով։ Ստեփան Զորյան ◆ Ոչ միայն չպատասխանեղ, այլև, հոնքերը վրա բերելով, անցավ դժգոհ։ ն.տ. ◆ Այս բոլոր ծամածռությունները, քիթ ու պռունկ ծռմռելը, ունեքրը վրա տալը... բոլոր բանվորներին վախեցնելու համար է։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Մթնագույն ամպի պես միշտ հոնքերդ կախ, / Պատկերդ է թանձրամած, աչքերդ է խաժ։ (Ջիվանի) ◆ Մեջքին դրած ահագին բեռի ծանրությունից միայն նռթերն է կախել, հոնքերը կիտել: ԱՀ. ◆ Քիթ ու մռութ, նռթերը մութ. / Կախ են գցեր մինչև գետին։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ -Էսօր էսոնց բան չե՞ս տվե ուտելու, օր էսպես չայրեքը կախել են: Գել ◆ -Տղա, օրթի, ինչի՞ ես չահրեթ կախել, չլինի՞ մի գեշ բան է պատահել քեզի։ Հորթարածի հեքիաթ ◆ Թագավոր զունքեր կիջու ներքև, ձեռ կը տանե մորուս, կիշկե [«նայում է»] տղին, հ'ոտից գլուխ կը չափե։ Հեքիաթ ◆ Դեմքս խոժոռեցի... հոնքերս ցած թողի: (Պերճ Պռոշյան) ◆ Վըրմիր զճակատ [ըզճակատ] կը շփե. / Զունքեր գիջու ցած: Շիրինի ու Ֆահրադի հեքիաթ ◆ -Էտուր հմա՞ր դու նիաթ-միաթդ կախել ես: Միրզա Մահմուտի հեքիաթ ◆ Թագավորն զնիաթ [ըզնիաթ] կավրե, / Գընկնա մտքի մեջ, / Ֆահրադ կը դառնա ըդոր. / -Հ'որի՞ն [«ինչո՞ւ»] զնիաթդ [ըզնիաթդ] ավրիր. / Քու տուն շեն, էրազ էր։ ն.տ. ◆ Մին օր խազայինը կյամ ա ճաշարանը, տեսնում Բեյբութը օնքերը յուրյուր տուված, դիլխոր-դիլխոր նստած։ Բեյբութ և Փյարի ◆ Շամամի հոնքերը մթնել էին ու կարծես աշնանամուտի սև մշուշ էր նստել նրա սրտին։ Սերո Խանզադյան ◆ համեմատության համար՝ Էն Լոռու ձորն է, ուր հանդիպակաց / Ժայռերը՝ խորունկ նոթերը կիտած՝ / Դեմ ու դեմ կանգնած, համառ ու հանդարտ / Հայացքով իրար նայում են անթարթ։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Եվ կիտած հոնքերից, աչքերի խստաշունչ փայլից երևում էր, որ նրան սաստիկ տանջում է այն հարցը։ Գորկի ◆ Ես չէի նայում աչքերին, դիտմա՛մբ, / Որ կեռ հոնքերի բացմամբ ու կիտմամբ / Փոխում են և՛ ձև, / Ե՛վ ցոլք ու երանգ։ Պարույր Սևակ ◆ Արտահայտություն չունեցող դեմք մը. ո՛չ հոնքերու պռստում ունի, ոչ ժպիտ։ (Գրիգոր Զոհրապ)

Աղբյուրներ

1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։