ձեռք երկարել
Հայերեն դարձվածք
- ա/մ օգնություն հասնել, օգնել ◆ Հակառակ իր աննպաստ պայմաններուն, ձեռք երկարած էր տեղահանված ու դեպի ստույգ մահ առաջնորդվող հայերուն։ «Նաիրի» ◆ - Պարսամ, որ կրնաս ձեռք մը երկնցուր ինծի, եզ մը առնեմ։ Համ. ◆ համեմատության համար՝ Հայ ժողովուրդը չի մոռնար իր ամենեն ճակատագրական պահուն իրեն երկարած օգնության ձեռքը: «Զարթոնք» ◆ Մինակդ անզոր եղար այդ ճիգը իրագործելու։ Երկարող ձեռքերու պետք ունեիր։ Սիմ.
- այսպիսի հարաբերություններ առաջարկել ◆ Կը մտադրեր մեկ կողմե բարեկամական ձեռք երկարել, մյուս կողմե Եգիպտոսի դեմ կը գործեր։ «Զարթոնք» ◆ Միասնության ձեռք երկարեն հայ ժողովրդի պատմական երեք կուսակցություններին։ «Գրական թերթ» ◆ համեմատության համար՝ Անթիլիաս ոչ մեկ փափաք ուներ ընդունելու հաշտության համար երկարած ձեռքը: «Զարթոնք»
- մոտ գալ (մի գործի) ◆ Եթե երիտասարդությունն թաղին գործերուն ձեռք չերկնցնե՝ երկու դար ալ այսպես կ'երթա։ Հակոբ Պարոնյան ◆ - Ի՛նչ պիտի ըլլի վերջը, Տեր Ղազա՛ր, վարդապետ մը ձեռք մը չպիտի՞ երկնցնե, սըվոնց առաջքը չպիտի՞ առնե։ Թլկ.
- դիպչել, ձեռք տալ (առավ. ժխտ.) ◆ Ազատամարտիկների համար անհաղթելի վայրեր են, և թշնամին երբևէ ձեռք երկարել չի կարող։ ՍտԱլ. ◆ Հետ այսու որևէ մեկը չհանդգնի չորանալիք ձեռք երկարելու մեր ժողովուրդի հոյակապ գանձերուն։ «Զարթոնք» ◆ Արդարև ճշմարիտ օրագրությունը [«լրագրությունը»]...կրոնքի պես սուրբ է, այնքան՝ որ ներելի չէ ամենուն ձեռք երկնցնել անոր։ (Գրիգոր Զոհրապ)
- ձգվել-հասնել ◆ Հավիտենական թվող երիտասարդությունը իր հասողութենեն դուրս սպրդած էր օր մը հանկարծ, և ինք չէր հաջողած ատկե ետք ձեռք երկարել անոր։ ԳԱճ. ◆ (Աշունը) կը համենար տակավին, մը գեղեցկանար օր ըստ օրե, ու ձեռք կ'երկարեր կանխահաս ձմեռնամուտի մը։ ն.տ. ◆ համեմատության համար՝ Մայրիները հեռուն են, անոնք ձեռք կ'երկարեն մինչև իսկ Սողոմոն թագավորին։ Սիմ.
- դիմել (առավ. նվաստանալով) ◆ - Եթե մարդուն անունը միայն գիտնայի, կ'երթայի ուղղակի իրեն ու չէի հարկադրվեր ձեռք երկարել սա սրիկային։ ԱվԱլ. ◆ Ձեռք երկնցնելեն երբեք հիացման արժանացած չէ աշխարհի վրա, վեհանձնություն չկա խնդրելու մեջ։ Տիգրան Կամսարական ◆ - Կռիվ մ'օր [«մը օր»] էղնի՝ դու վի՞ն [«ո՞ւմ»] ձեռք կերկնցուս, էլման [«նորից»] ժողովրդին։ Գանգատ
- մուրալ (+(փխբ․)) ◆ Միայն թե այդ մարդը իր կեղծավոր ու կպչող ժպիտով չհիշեցնե ինծի թե ես որբ եղած եմ, իր աղտոտ արծաթե դրամին ձեռք երկարող տկար այն որբը եղած եմ։ Ենովա Պետեան ◆ - Տեսակ տեսակ ածականներով մկրտելե ետքը...ձեռք երկնցուցիք դրամնին ուզելու համար։ Մկրտիչ Կորյուն ◆ Անամոթաբար պաղատագին ու բաց ափը կ'երկարե դեպի անկորով կարեկցությունները.
«Ա՞հ, գնահատությո՜ւն մը ողորմեցեք թշվառիս»։ Մեծ.
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։