քար սիրտ

Հայերեն դարձվածք

1. ոչ զգայուն, կարթր հոգու տեր ◆ Տարիներե ի վեր, գեթ մեկ անգամ, / Պառկիլ կ'ուզեմ հողին վրա ու արտասվել, / Ու չեմ հաջողիր: Սիրտս քար է քա՜ր: (Վազգեն Շուշանյան) ◆ Թագուհին տեսավ, սիրտը թուլացավ... / Այն քարե սիրտը՝ մաշվեց... հալվեցավ: (Րաֆֆի) ◆ - Միթե արտասվել կարո՞ղ էր այդ քարեղեն սիրտը: ն.տ
2. զգացումներից պարպված ◆ Եվ սիրտը քար ո՛չ մեկ ժամ / Կուրծքին ներքև այդպես ուժգին չէր զարկած: Մուշեղ Իշխան ◆ - Թո՛ղ սիրտս քար էր էլի, լավն ու վադը մեկ էր էլի ինձ համա աշխրքում ու էրեսս սիրուն: Սունդ. ◆ Ի՞նչ քարացած, ապառաժ սիրտ պետք է ըլի, որ նրան տեսնելիս կամ նրա պատմությունը լսելիս գլխին կրակ չի՛ վառվի: (Խաչատուր Աբովյան) ◆ Դրոշներին բռնցքում էին, որ քար ու պողպատի սիրտ կունենար տեսնողը ու չի լաց ըլնողը: (Պերճ Պռոշյան) ◆ Ամբաստանելույն ո՛չ գեղն, ո՛չ երիտասարդությունը չէին ազդեր այս մարմարե սրտին: (Գրիգոր Զոհրապ)
3. անհաղորդ. անկարեկից ◆ Հույսս կտրել եմ աշխատանքից. մարդկանց սրտերը քար են. զզվում եմ նրանց ժպիտները տեսնելիս: Վիկտոր Բալայան ◆ Խաչապաշտ տերություններ մեզի երես դարձուցին. բոլորին ալ դեմքը թթու եղավ, և սիրտը քար: Էդուարդ Բոյաջյան ◆ - Ա՛յ մարդ, ի՜նչ քարե սիրտ ունիս. տղերքդ լեռը՝ մահի բերան... դու ելել գութանն ես շինում: (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Կը նեղեին հավասարապես խղճմտանքը հայուն ու թուրքին, նույն իսկ սիրտեն քար քահանային: Հակոբ Օշական ◆ - Գուցե դրանով կարողանամ ազդել թագավորի քարացած սրտի վրա, ճանապարհ բերեմ մոլորյալին: (Մուրացան)
4. անխիղճ ◆ Գազազեցի՜նք, էլ ձանձրացա՜նք էս սիրտը քար հարուստներից: (Դերենիկ Դեմիրճյան) ◆ Բայց «քար է նրա սիրտը և խիղճը մեռած». նա անգթությամբ ետ է մղում նրանց: ◆ - Ասանկով կը զորանա և ավելիարյուն թափելով իր քարացյալ սիրտը կը զովանա: Պետրոս Դուրյան ◆ - Մենք այս մարդը անողոմին մեկը գիտեինք, սիրտը ապառաժ է, կ'ըսեինք: Արփ. ◆ - Սիրտդ ժայռ է, սառ է, Արտաշես, ինչպես կը կոխկռտես արմատե թափած ծաղիկ մը: Պետրոս Դուրյան ◆ Պարագաներու բերումով ինքզինք հռչակի կը հաներ կապված հայեր մորթելու իր ցույց տված ճաշակեն ու սրտաքարութենեն: Հակոբ Օշական
5. հոգեպես ամուր՝ պինդ ◆ Ախ, Մակակո ջան, յարաբ [«արդյոք»] քու սիրտը քար է, թե ի՞նչ է... քանի բանիր անցկացավ քու սրտումն ու էլի դիմնում իս: Սունդ. ◆ Շատ էր տխրել, բայց ոչ մի անգամ լաց չէր էլլել: Նրա սիրտը քարացածի պես էր: (Ղազարոս Աղայան) ◆ Հեք կինը, որ բոլոր այն իրադարձություններուն տեղյակ՝ ալ բնավ չի լալ չի ցավելու համար քար սիրտ մը սկսեր էր ունենալ: Թլկ. ◆ «Զավկեն զատվող մայրերուն / Սիրտն է դարձեր ողջ մերմեր»: Հակոբ Օշական

Աղբյուրներ

1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։