Կաղապար:Օրվա բառ/Նոյեմբերի 27, 2016 թ.

Վիքիբառարան-ից


թագավոր

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ թագաւոր

վանկեր՝ թա•գա•վոր 

Ստուգաբանություն

Թերևս փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ -vār ածանցի և հայերեն -(ա)վոր-ի բաղարկմամբ. հազիվ թե հայկական կազմություն լինի:

Գոյական

  1. միապետի տիտղոսը միապետական կարգերում
  2. այդ տիտղոսը կրող և թագավորական իշխանությունն ունեցող անձ, որի իրավունքները հնում անսահմանափակ էին, և պաշտոնը սովորաբար ժառանգական էր, միապետ, արքա ◆ Թագավորը ե՞րբ է բարի բան մտածել շինականի համար։ Դերենիկ Դեմիրճյան
  3. նորափեսան հարսանիքի ժամանակ և պսակի առաջին օրերին ◆ Թագավորը (նորափեսան) Մուղնի գնաց, ես դեսն եկա։ (Պերճ Պռոշյան)
  4. աստված ◆ Դու ամենազոր թագավոր վերին, Պաղատում եմ քեզ, լսիր թշվառին։ Սարմեն
  5. այն, որ իշխում է րջապատի վրա, կամ այս կամ այն հատկությամբ գերազանցում է բոլորին, ամենամեծը՝ ամենաուժեղը ցեղի՝ տեսակի մեջ ◆ Նա (եղջերուն) դուրս եկավ մի խաղաղ հպարտությամբ՝ վեհ ու չքնաղ, ինչպես բնության էն ամեն գեղեցկությունների տերն ու թագավորը։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Թագավորը շուրջկա լեռների։ (Վահան Տերյան)
  6. թղթախաղի այն քարտը, որի վրա նկարված է թագը գլխին տղամարդու պատկեր, պապ ◆ Փոսիկի թագավորը։ ◆ Խաչի թագավորը։
  7. (փխբ․) մի որևէ վայրում ինքնագլուխ իշխող անձ, բացարձակ իրավունքի տեր, ինքնիշխան, ինքնակալ ◆ Նա այս շրջանի թագավորն է, ոչ ոք չի կարող նրա դեմ խոսել։
  8. (փխբ․) արդյունաբերական որևէ ճյուղի խոշոր մենաշնորհի տեր ◆ Սկսենք մրցել ամերիկացիների հետ, և մեկ էլ տեսար դարձանք նավթային թագավորներ։ (Շիրվանզադե)
  9. (փխբ․) մարդկանց իր հմայքին՝ ազդեցությանը ենթարկող կին ◆ Թագավոր բառը Սայաթ-Նովեն էնպես է գործածել, ինչպես գործ է ածում սուլթան կամ խան և կամ զալում։ Դրանք նշանակում են հզոր, իշխող, տիրող, հրամայող։ Հովհաննես Թումանյան
  10. կենդանիների ցեղի կամ տեսակի մեջ ամենազորեղը ◆ Արծիվը թռչունների, իսկ առյուծը կենդանիների թագավորն է։

շարունակել․․․