Հայերեն բարբառային բառ

ՄՀԱ՝ [d͡ʒhɑnˈdɑmə]

վանկեր՝ ջ(ը)•հան•դա•մը

դժոխք ◆ Փափազովին փուղ վուր տաք ու ասիք գնա ջհանդամը կպրե կարասում օխտը ջեր լողցի ու տկլոր հիդ արի՝ կեհա։ (Խաթաբալա) ◆ Մոսեսի հիդ թեկուզ ջանդամը կէհամ։ (Գարեգին Սևունց) ◆ Տար, վարտե վուեր քեփըտ կուզի, Քյեզի խետ կուզի ջհաննամ: (Քյոռ Օղլի)
արհամարհանքի՝ անտարբերության արտահայտություն. գրողի ծոցը, անհայտ տեղ (ասվում է որպես բարկության՝ զայրույթի արտահայտություն ինքն իր դեմ կամ մեկ ուրիշի հասցեին, որպես հարցումի զայրալից կամ անտարբեր պատասխան՝ մեկի անհետանալիս՝ գնալիս կամ որևէ բան կորչելիս) ◆ Ես օր առաջ կորչիմ ջհանդամը գնամ, դյոխքի փայ ըլիմ։ (Խաչատուր Աբովյան) ◆ Բաս ո՞ւր ա, որ ջհանդամը կորավ ֆյարանենց ոսկի գութանը։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ Այ ջառը գնաս ու ջհանդամը հը։ (Գարեգին Սևունց)
ինչ ուզում է լինի, գլուխը քարը, հոգ չէ ◆ Միզ ի՞նչ, մինք ի՞նչ անինք, ջհանդամը նրանց գլուխը։ (Գարեգին Սևունց) ◆ Վալլա-բիլլա, փուլ Աստված տա, վեր ըլի հու ջհաննամը, կարան մին պատառ ձեր ռեխավը գալ ու ձեզ դնջնցնին ալ։ (Խաթաբալա)
այնպիսի տեղ, որ չվերադառնա ◆ Մհենգյ էլ մարթին յախան օնում ա, թա ախճիգյըտ ստեղ կենալ չբիտի, տար ջհանդամը քցըի, կուրցուրու։ Հժհք

Արտահայտություններ

ջհաննամը գյոռը, Ղարաբաղ՝
ջհաննամի գյոռը, Կարին՝
ջառը ջհանդամը,
ջար ու ջհանդամը,
ջհար ու ջհանդամը, Թբիլիսի՝ հոգ չէ, գլուխը քարը, ինչ ուզում է լինի, ինչ ուզում են անեն ◆ Օլուբ օլաջաղս ծախե,-ծախծխեմ, օղլուշաղիս ձեռնեն բռնած կէրթամ ... ջհաննամի գյոռը, ինչղ կէղնի թող էղնի։ (Էմինյան ազգագրական ժողովածու) ◆ «Ջհանդամը գյոռը»,-ասում ա, մի օր էղել եմ, մի օր էլ պտի մեռնեմ, ինչ ուզում ա ըլնի, պտի էթամ»։ Հժհք
ջհանդամի էն գլխին կորած,
ջհանդամները կորած, շատ հեռու տեղ, բնակավայրից՝ տանից շատ հեռու գտնվող ◆ Ջհանդամի էն գլխին կորած երկու տախտակ բաղ ունինք։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ Մեր չորս ախպորից էլ ո՞վ մնաց. ես էսա մի ոտս գերեզմանում ա. դու ես մնացել, մին էլ հեռու ջհանդամները կորած պստիկ լակոտա։ (Պերճ Պռոշյան)
որ ջհանմեն, Կարին՝ որտեղից, որ գրողի ծոցից ◆ Ես հիմի ո՞ր ջահնամեն էրթամ ֆլի օսկոր գտնիմ բերեմ։ Հժհք

Աղբյուրներ

Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, Հայոց լեզվի բարբառային բառարան («Նաիրի» հրատարակչություն), Երևան, «ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիա», 2001-2002 — 2792 էջ։