Իսպաներեն

Ստուգաբանություն

Առաջացել է լատիներեն dies բառից, որն էլ հնդեվրոպական նախալեզվի *dyḗm բառից, *dyḗws (երկինք, օր) բառի հայցական հոլովից։

Գոյական

Արական սեռ

Եզակի	Հոգնակի
día	días

օր, ցերեկ
հոգնակի՝ կյանք, կյանքի օրեր
(հզվդ․) հոգնակի՝ ծննդյան օր

Հոմանիշներ

Արտահայտություններ

día adiado, día diado - որոշակի, նշանակված օր
día artificial - արևածագից մայրամուտ
día civil - օր ու գիշեր, գիշեր ու ցերեկ
día colendo, día festivo, día de fiesta, día de descanso - տոնական օր, հանգստյան օր
día laborable, día de cutio, día de hacienda, día de trabajo - աշխատանքային օր
día lectivo - ուսումնական օր
día natural - ցերեկային ժամ
día pardo, día gris - ամպամած, ամպոտ, ամպած, մառախլապատ
día puente - երկու տոն օրերի միջև օր
día quebrado - ոչ աշխատանքային օր
día solar - օր ու գիշեր, գիշեր ու ցերեկ, օր
día de años - ծննդյան օր
(եկեղ․) día de ayuno - պասի օր
día de guardar, día de precepto - հանգստյան օր, տոն օր (սահմանված եկեղեցու կողմից)
(եկեղ․) día del Corpus, día del Corpus de Dios, día del Corpus del Señor - տոն Տիրոջ Մարմնի և Արյան
(եկեղ․) día de los difuntos, día de los finados - ննջեցյալների հիշատակման օր, հիշատակ մեռելոց
(եկեղ․) día de Reyes - մոգերի երկրպագության օր
(եկեղ․) día de viernes, día de pescado, día de vigilia - պասի օր
algún día - մի օր
al otro día, otro día - հաջորդ օրը, մյուս օրը
de día - ցերեկը
de día a día, de un día a otro - օրեցօր, շուտով, եթե ոչ այսօր, ապա վաղը, մոտակա օրերին
de día en día - (հետաձգելով) օրեցօր
día por día - ամեն օր, օրեցօր
días atrás - մի քանի օր առաջ
el otro día - վերջերս, այս մի քանի օրը
el día menos pensado, el mejor día - անսպասելի, մի գեղեցիկ օր
en el día de hoy, en el día de la fecha, hoy día, hoy en día - այժմ, ներկայումս, այս պահին
en pleno día - օրը ցերեկով, բացեիբաց
en su día - ժամանակին,
en (todos) los días de mi (tu, etc) vida - երբեք
entre día - օրվա մեջ
todo el día, todo el santo día - ամբողջ օրը
un día - մի անգամ
un día sí y otro no, un día por medio - մեկ օր հետո
al fin de sus días - կյանքի մայրամուտին
buen día - լավ օր, լավ եղանակ
mal día, día feo, día hosco - ամպամած օր, վատ եղանակ
día crítico, día decretorio -
1. բեկում, բեկումնային օր
2. (բժշկ․) ճգնաժամ
(կրոն․) día de juicio, día del juicio, día de juicio final, día del juicio final -
1. դատաստանի օրը
2. (նաև día del juicio por la tarde) հայտնի չէ՝ երբ, իշի զատկին, երբեք
día a día, día tras día -
1. ամեն օր
2. մշտապես, օրեցօր
a días - երբեմն, ժամանակ առ ժամանակ
de días -
1. հին, հնուց հայտնի
2. տարեց, տարիքով
del día -
1. նորաձև, լայնորեն տարածված, ժամանակակից
2. թարմ, այսօրվա (հացի, թերթի և այլն մասին)
de un día para otro -
1. (հետաձգելով) օրեցօր
2. մոտակա օրերին, շուտով
abrir el día, despuntar el día, rayar el día, romper el día - արևը ծագել
caer el día - արևը մայր մտնել
dar los días, dar los buenos días - բարևել
dar el día - ուժեղ վշտացնել, դառնացնել ինչ-որ մեկին
despojarse el día - պայծառանալ, բացվել, պարզվել, լուսավորվել
estar al día - տեղյակ լինել (ինչ-որ բանից), հետ չընկնել (նորաձևությունից և այլն)
estar en días - ծննդաբերելու օրերին լինել, հղիության վերջին ամսին լինել, ազատվելու օրերին լինել
ir al día, vivir al día - մի կերպ գլուխը պահել
no pasar día para uno, no pasar día por uno - լավ պահպանվել, տարիքից փոքր երևալ
no tener más que el día y la noche - ոչ մի գրոշ չունենալ, քոռ կոպեկ չունենալ
día de mucho, víspera de nada - մի օր լի է, մի օր՝ դատարկ
como del día a la noche, como día y noche - ոչ մի նմանություն, ինչպես երկինքն ու երկիրը
no se pasan los días en balde, no se van los días en balde - տարիքն իրենն ասում է
tal día hará un año - թքած, սրան տեսեք, մի սրան տես
tiene sus días contados - նրա օրերը հաշված են
¡buenos días! - բարի օր
¡hasta otro día! - մինչ նոր հանդիպում
mañana será otro día - առավոտվա խելքը երեկոյինից լավ է

Նույնարմատ բառեր

Աղբյուրներ

Բ․ Նարումով, Իսպաներեն-ռուսերեն բառարան, Մոսկվա, «Русский язык», 1988 — 832 էջ, ISBN 5-200-00695-3։