Jump to content

ակռա

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Ակռա

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ ակ•ռա 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Գոյական

  1. Բալու՝ (արևմտհ․) ատամ ◆ Ու ակռաները եղան փշուր։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Կինը ունի փոքրիկ, սիրուն բերան մը, գեղազարդյալ մանրիկ ու սպիտակ ակռաներով: (Արփիար Արփիարյան) ◆ Մե օսկորնիտ է մնացե, բերնիդ առկա չէ մնացե։ (Երվանդ Լալայան)
  2. Կարին, Ուրմիա՝ (կզմխս․) երկու ծնոտների յուրաքանչյուր կողմի ետևի մասի հինգական ատամներից յուրաքանչյուրը, սեղանատամ
  3. անիվի կամ որևէ գործիքի ատամնաձև ելուստ ◆ Անիվներուն ակռաները ողնածուծով օծանեց։ (Դանիել Վարուժան)
  4. բույսի կոճղեզները, պճեղ ◆ Սխտորի ակռա։ (Հրաչյա Աճառյան)
  5. Արաբկիր՝ (փխբ․) ողբ, քեն
  6. Նոր Բայազետ, Մուշ՝ սեպաձև փայտեր, որոնք գտնվում են սայլի երկու կողմերի թերաապառիկներին, ձողերի վրա
  7. զանազան իրերի ատամնաձև մասերը, ճյուղերը ◆ Սղոցի, սանրի ակռա։ Աշոտ Հովհաննիսյան

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. ատամ, կեռիք, կայտիք, դանդան, լեմ, ժանիք (գազանի), սեպ, տըզտզիկ, կըզ, կըծ, կիկի, կժիկ (մանկան), ճանկռթան

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. ակռա սրել, ակռաները սրել -
    1. պատրաստվել մեկին ծեծելու՝ վրեժ լուծելու
    2. զինվել հարձակվելու կամ պաշտպանվելու համար ◆ Թե ապրել կուզե գառը նորածին՝ պետք է իր ակռան սրե լռելյայն։ (Ռուբեն Սևակ)
    3. ուտելու՝ հոշոտելու տրամադիր լինել
  2. Բալու՝ ակռա ակռի վրա դնել - խնայողությամբ, զրկանքներով ապրել
  3. ակռա ակռի վրա լինել - շատ չքավոր լինել
  4. ակռա անցունել -
    1. Էվերիկ՝ սպառնալ, սարսափեցնել
    2. Պոլիս՝ հաղթելով մի բանի տիրանալ
    3. Էվերիկ՝ մեկին վնասել, վնաս տալ
  5. ակռայի տակ բան ձգել, գցել - կաշառել, կաշառք տալ ◆ Հենց որ ակռային տակը մի բան ձգեցի՝ խոսելու կերպը փոխեց, մեղմացավ։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)
  6. ակռայեն կտրել - ծայրահեղ խնայողությամբ ապրել, իրեն զրկել ◆ Ակռայես կկտրեմ, քեզի կկերցնեմ։ (Հրաչյա Աճառյան)
  7. ակռան ակռին չգալ - ատամ ատամի չգալ, սաստիկ մրսելուց, վախից դողացնել ◆ Ակռան ակռին չէր գալիս։
  8. ակռան ակռային զարկել, զարնել, ծեծել - սարսռել, ցրտից դողդողալ ◆ Բարով չըլլար այդ աղվեսի որսորդությունը, գիշերը պիտի լուսացընե ձորերուն մեջ, ձյուներուն վրա, ակռան ակռային պիտի զարնե, դողա։ (Հակոբ Մնձուրի)
  9. ակռան համրել - մեկի բնավորության թույլ կողմը գտնել, ատամները հաշվել ◆ Աշակերտները նրա ակռաները համրել էին, երես էին առել։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)
  10. ակռան հարվել - թթվից ատամներն առնվել ◆ Հայրերը ազոխ կերան, որդոց ակռաները հարվեցին։
  11. ակռան սեղմել, ակռաները սեղմել - դիմանալ, համբերել (ցավի, նեղության, զայրութի, բարկության ժամանակ) ◆ Քանի մը տարի ալ ակռատ սեղմե։ Եր ◆ «Ակռանիս այսքան ատեն սեղմեցինք, քիչ մըն ալ կսեղմենք, տղաս»․ ըսած էր այն ատեն։ Վահրամ Մավյան ◆ Ցուցափեղկին ետևեն ակռաները սեղմած, նախանձի կայծերով այտերն ատրաշեկ, կը դիտեր զանոնք՝ շունչը կտրած։ Եր
  12. ակռի տակը ընկնել, ակռեքի տակը ընկնել -
    1. մեկի քննադատության, խոսակցության առարկա դառնալ, բամբասանքի նյութ դառնալ ◆ Կինդ խալխի ակռեքի տակ է ընկել, միսը ծամում են։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)
    2. խոշտանգվել, անգութ մարդու ձեռքն ընկնել
  13. ակռեքը տնտղել, ակռաները տնտղել - տեղեկանալ, որևէ լուր, գաղտնիք խորամանկորեն մեկից իմանալ ◆ Մեկ նրա ակռաները տնտղեցեք, ուզածն ի՞նչ է։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)
  14. ակռեքի բան լինել - մեկի ուժին, կարողությանը համապատասխան լինել ◆ Նրա հետ մի ընկնի, քո ակռեքի բանը չէ։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)

Թարգմանություններ

[խմբագրել]

Աղբյուրներ

[խմբագրել]