բոց

Հայերեն

Արտասանություն

ՄՀԱ: [bots]

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական՝ * bhok-so-՝ * bhok- «բոցավառվել, վառել, այրել» արմատից. հմմտ. լատիներեն focus «օջախ, կրակարան, տաքություն, կրակ, բոց» (հայ-իտալյան զուգաբանություն)։

Գոյական

1. Ռոդոսթո՝ այրվող նյութից բարձրացող հրեղեն գոյացություն
2. ուժեղ ջերմ, հիվանդի ջերմություն ◆ Բոցերու մեջ է, բոցերը վերնան կոր։ (Կարապետ Գաբիկյան)
3. որոշ նյութերի այրումից առաջացով լուսավոր գազ կամ շոգի
4. (փխբ․) ճառագայթ կամ լուսավոր ցոլ
5. սաստիկ կիրք, հույզ, զգացում
6. (փխբ․) մոլեգնություն, թոհուբոհ
7. (խոհր․) խոհանոցային սալօջախի և այլնի կրակի բոց

Հոմանիշներ

1. կրակ, հուր
2. հրայրք (սրտի)
3. կիրք

Արտահայտություններ

1. (հզվդ․) բոց առնել ― սկզիբ առնել, գոյանալ
2. բոց անել - բոց առաջացնել
3. բոց գցել, բոց տալ - թեթև կերպով վառել ◆ Թունդրին մի բոց տվուց, էլած հացը թխեց։ (Ձեռագիր)
4. բոց սպիտակ - բոլորովին սպիտակ, ճեփ-ճերմակ ◆ Մին էլ տեսնեմ, մի սպիտակամորուք հալիվոր․․․ մազերը բոց սպիտակ, որ մարդի աչքեր էին ծակում, դուռը բաց արուց։ (Պերճ Պռոշյան)
5. բոց ու կրակ -
   1. կրակոտ, եռանդուն
   2. սաստիկ չար (երեխայի մասին) ◆ Իմ Արմեն թոռը հո երեխա չի, բոց ու կրակ ա։
6. Արաբկիր՝ բոցը երկինք ելնել - մեծ դժբախտություն լինել, նյութապես՝ տնտեսապես քայքայվել
7. Ղազախ՝ բոցը կալել - կրակը բռնկել

Արտահայտություններ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ flame, float, fire գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ пламя (ru) ‎(plamja), страсть (ru) ‎(strastʹ) վրացերեն՝ թուրքերեն՝ alev ֆրանսերեն՝

Ածական

• բոցեղեն, բոցնի նման, շիկագույն, շառագույն
• ջերմ, տաք (փխբ․)
• այրող, տոչորող

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ раскалённый (ru) ‎(raskaljónnyj), рыжий (ru) ‎(ryžij) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։