եթե
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [jɛˈtʰɛ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ եթէ
Արտասանություն
[խմբագրել]վանկեր՝ եթե
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Շաղկապ
գործածվում է՝
- պայմանի երկրորդական նախադասության սկզբում
- այն դեպքում, երբ նշանակությամբ ◆ Եթե անձրևը դադարի, պարտեզ կգնանք։
- քանի որ նշանակությամբ ◆ Եթե բժիշկները խորհուրդ են տալիս, պետք է գնաս առողջարան։
- թեկուզ նշանակությամբ (առավելապես՝ նույնիսկ, անգամ, էլ բառերի հետ) ◆ Եթե մնանք էլ, քեզ մոտ չենք գիշերի։
- երբ, երբ որ նշանակությամբ ◆ Նա կհասնի այն ժամանակ, եթե մերոնք ապստամբեն։
- որ նշանակությամբ ◆ Ավելի լավ է, եթե չգնանք։
- բացարձակ ժխտման իմաստով՝ երբեք կամ անպայման նշանակությամբ ◆ Ես Շմավոնը չեմ լինի, եթե չապացուցեմ (անպայման կապացուցեմ)։ ◆ Ես ե՛ս չեմ լինի, եթե գնամ (երբեք չեմ գնա)։
- ըղձական իմաստով՝ երանի, ուր է թե նշանակությամբ ◆ Ա՜խ, եթե քեզ գոնե մի անգամ տեսնեի։
- անկախ կամ զեղչված նախադասության սկզբում` հանկարծ, չլինի թե նշանակությամ ◆ Եթե հանկարծ ոլորվեր, հեռանար ճանապարհից, մութն իջներ ու մնար սարում։ (Ակսել Բակունց)
- միջանկյալ նախադասության սկզբում բացասման՝ անվստահության՝ վերապահության նշանակություն է հաղորդում հիմնական խոսքին ◆ Այդ տունը, -եթե կարելի է այդպես կոչել այն հյուղակը, -ինձ համար զզվելի է։
- համեմատություն կամ հակադրություն արտահայտող նախադասության սկզբում՝ մինչ, մինչդեռ նշանակությամբ ◆ Եթե ձեզ մոտ դեռ ցուրտ է, մեզ մոտ էլ արդեն շոգ է։
- զիջական նախադասության սկզբում՝ թեև, չնայած նշանակությամբ ◆ Եթե ուժեղ էլ է, բայց այնպե՜ս մենակ է։
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- երբ
- քանի որ, թե որ
- երբ որ
- երանի, ուր է թե
- չլինի թե, հանկարծ
- երբեք
- մինչ, մինչդեռ
- թեև, չնայած
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։